Τρία βασικά θέματα, το δημογραφικό, η διαθεσιμότητα του εργατικού δυναμικού και η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, συζητήθηκαν αναλυτικά στο τρίτο πάνελ του Οικονομικού και Επιχειρηματικού Συνεδρίου της Ναυτεμπορικής «Ανα- βαθμίζοντας την Ελλάδα», το οποίο συντόνισε ο υποδιοικητής της Τράπεζα της Ελλάδας, Θεόδωρος Πελαγίδης.
Όπως είπε ο κ. Πελαγίδης, φέτος είχαμε τις χαμηλότερες γεννήσεις που έχουν καταγραφεί ποτέ: μόλις 76.000, όταν οι θάνατοι ήταν 140.000. Το μέγεθος των νοικοκυριών συρρικνώνεται, με τις οικογένειες να έχουν πια ένα παιδί ή και κανένα, ενώ το 93% είναι είναι πολιτογραφημένοι Έλληνες. Η αναλογία του μη ενεργού προς τον ενεργό πληθυσμό έχει ανέβει πάνω από το 57%, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας μας είναι πια στα 46-47 χρόνια και το 2030 θα είναι πάνω από 50 έτη.
«Μιλάμε για ένα παγκόσμιο πρόβλημα, τουλάχιστον του δυτικού και αναπτυγμένου κόσμου, το οποίο είναι ευρύ και σύνθετο» σημείωσε ο υπουργός Εργασίας, Άδωνις Γεωργιάδης
Στην Ελλάδα όπως είπε επηρεάζει τη διαθεσιμότητα του εργατικού δυναμικού και τη μακροπρόθεσμη ή και βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. «Το μεγαλύτερό μας πρόβλημα για τη συντήρηση βιώσιμων, μακροπρόθεσμων ρυθμών ανάπτυξης στην Ελλάδα είναι το δημογραφικό χωρίς καμία αμφιβολία. Ο δημογραφικός μας δείκτης μάς καταδικάζει σε χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια» σημείωσε.
Το εργατικό δυναμικό δεν θέλει τη χειρωνακτική εργασία
Για το αμέσως επόμενο διάστημα, όπως είπε, έχουμε έλλειμμα εργατικού δυναμικού και θα έχουμε μεγαλύτερο. «Αυτό εντείνεται από το γεγονός ότι οι συμπολίτες μας δεν θέλουν να κάνουν και χειρωνακτική εργασία. Ψηφίσαμε νόμο όπου κάποιος που είναι μακροχρόνια άνεργος μπορεί να κάνει αίτηση να πάρει 50 ευρώ την ημέρα επιδότηση συν τον μισθό που θα πάρει από τον επιχειρηματία που θα τον προσλάβει για να κάνει αγροτικές εργασίες, χωρίς να χάσει την κάρτα του μακροχρόνιου ανέργου, χωρίς να χάσει κανένα από τα επιδόματα που λαμβάνει. Ο νόμος ψηφίστηκε το 2021. Μέχρι σήμερα ξέρετε πόσοι έχουν κάνει χρήση του νόμου; Μηδέν. Ούτε ένας. Εγώ έψαξα να βρω έναν για να τον κάνω τουίτ και να… ο ήρωας που πήγε ο ένας. Δεν πήγε ούτε ένας» είπε χαρακτηριστικά.
Άρα έχουμε ένα εργατικό δυναμικό που είναι σχετικά γερασμένο και που δεν θέλει να κάνει εργασίες χειρωνακτικές εργασίες. Πώς θα λυθεί αυτό το πρόβλημα; «Ένα κομμάτι σίγουρα θα υπάρξει μετάκληση εργαζομένων από το εξωτερικό. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Ένα δεύτερο θα είναι, και είναι, τα προγράμματα τα εκτεταμένα, reskilling και upskilling».
Στο θέμα της παιδείας έδωσε έμφαση η κ. Ιουλία Τσέτη, Επίτιμη Δρ. Φαρμακευτικής στο ΕΚΠΑ και CEO του ομίλου φαρμακευτικών επιχειρήσεων Τσέτη, ενώ εξήγησε πώς θα αντιμετωπιστούν οι δημογραφικές προκλήσεις.
«Ίσως με τα νέα των ιδιωτικών πανεπιστημίων ξαναγυρίσει πάλι ο τροχός, και ξαναβρούμε ένα βηματισμό προς τα εκεί, με εξειδικεύσεις στις επιστήμες που αναπτύσσονται σήμερα, όπως είναι η τεχνητή νοημοσύνη, όπως είναι τα logistics ίσως ξαναβρούμε ένα βηματισμό σαν κοινωνία που τα τελευταία χρόνια λόγω των πολλαπλών κρίσεων την έχουμε χάσει» παρατήρησε.
Όσον αφορά στο ζήτημα της υπογεννητικότητας, είπε πως μπορεί να αντιμετωπιστεί εν μέρει με την ένταξη συνταξιούχων πάλι στην αγορά εργασίας, κάτι το οποίο έγινε και το οποίο είναι θετικό προς αυτήν την κατεύθυνση. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης, όπως τόνισε, το φορολογικό περιβάλλον, το οποίο δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα όπως πρέπει. «Με τις κρατήσεις υπέρ τρίτων που κάνουν μεσαία και με ανώτερα στελέχη να φεύγουν και να καταφεύγουν στο εξωτερικό σε ένα αντίστοιχο βιοτικό επίπεδο που τους τα καλύπτει όλα σαν ένα πακέτο».
Ο ΣΕΒ, όπως είπε, έχει το skills for job που είναι μία τεράστια προσπάθεια και προσπαθεί να δώσει εργασία με δεξιότητες σε 4.200 άτομα και συγκεκριμένα προς την Στερεά Ελλάδα και στη Βόρεια Ελλάδα. Γίνονται προσπάθειες και μέσα από το ALBA για reskilling όλης της κοινωνίας. «Θεωρώ ότι πρέπει να βρούμε βηματισμό και επιμένω σε αυτό και επιμένω σε μία συνεργασία όλων των φορέων, είτε είναι αυτές οι επιχειρηματίες, είτε είναι η πολιτεία, είτε είναι οργανώσεις» σημείωσε η κ. Τσέτη.
Το κλειδί στην τεχνολογία
Ο Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ και καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, σημείωσε πως η λέξη- κλειδί είναι η τεχνολογία. «Η τεχνολογία αυτή τη στιγμή τρέχει, για μας τρέχει κυρίως εξωγενώς, αλλού είναι που αναπτύσσονται θέματα που έχουν να κάνουν κυρίως με τρεις περιοχές, ενέργεια, βιοτεχνολογία, ψηφιακά και μέσα εκεί τεχνητή νοημοσύνη» ανέφερε.
«Το πώς θα παράγουμε σε 15-20 χρόνια από τώρα μπορεί να είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που φανταζόμαστε και εκεί η χώρα έχει κάθε λόγο να συμμετάσχει και στην παραγωγή, όχι μόνο στην χρήση» πρόσθεσε.
Τη μεγαλύτερη δυσκολία, όπως είπε, την έχει η Ευρώπη. «Μπορείς να αμβλύνεις τις τάσεις που υπάρχουν, πρέπει να στηρίξεις τα παιδιά που γεννιούνται αλλά ό,τι κάνεις τώρα θα δεις τους καρπούς του σε 20 χρόνια στην αγορά εργασίας» εξήγησε.
Μέχρι τότε τι κάνεις; «Πέραν των όποιων πολιτικών προσέλκυσης, στήριξης, εντέλει οι άνθρωποι ψηφίζουν με το πού θα ζήσουν» είπε.
«Εάν μια χώρα είναι ελκυστική και ελκυστική σημαίνει σταθερή οικονομία και ένα αρκετά καλό σύστημα εκπαίδευσης και υγείας, αυτό σημαίνει ότι οι Έλληνες δεν θα θέλουν να φεύγουν και σημαίνει ότι οι αλλοδαποί θα θέλουν να έρχονται. Και νομίζω ότι έχουμε περάσει πλέον σε ένα επίπεδο κατανόησης ότι το να έρχονται αλλοδαποί στη χώρα σου δεν είναι κάτι απαραίτητα κακό. Στη συγκεκριμένη συγκυρία είναι κάτι το οποίο είναι πρωτίστως καλό στο βαθμό που αυτοί ενσωματώνονται και ενισχύουν την ελληνική κοινωνία» τόνισε ο κ. Βέττας.