Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προσπάθησε αυτή την εβδομάδα να δείξει ότι έχει τον έλεγχο μετά την αποτυχημένη ανταρσία του επικεφαλής της μισθοφορικής ομάδας Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν.
Αλλά, όπως σημειώνει το πρακτορείο Bloomberg, μεταξύ της ρωσικής ελίτ, πολλοί ισχυροί παίκτες δεν έχουν πειστεί.
“Δημοκρατία της μπανανίας”, ήταν η φράση που χρησιμοποίησε κάποιος για να περιγράψει το θέαμα του Πριγκόζιν που ηγήθηκε της φάλαγγας αρμάτων και μαχητών σε απόσταση έως περίπου 200 χλμ. από τη Μόσχα, και στη συνέχεια να του επιτρέπεται να διαφύγει στη γειτονική Λευκορωσία χωρίς να αντιμετωπίσει ποινικές κατηγορίες. Ένας άλλος της ρωσικής ελίτ είπε ότι ο κακός χειρισμός της ανταρσίας από τον Ρώσο πρόεδρο ήταν μεγαλύτερο σοκ από την απόφαση του Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία πέρυσι.
Για πολλούς, τα δραματικά γεγονότα κατέστρεψαν ό,τι είχε απομείνει από την προσεκτικά διαμορφωμένη εικόνα του Πούτιν ως εγγυητή της “σταθερότητας”. Η όλη κατάσταση έδειξε πώς ο 70χρονος ηγέτης βρίσκεται όλο και περισσότερο εκτός πραγματικότητας και δεν μπορεί να ελέγξει τα γεγονότα με τον τρόπο που το έκανε κάποτε, ανέφεραν οι πηγές του πρακτορείου, οι οποίες μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Καθώς ο Πούτιν προσπαθεί να επαναβεβαιώσει την εξουσία του, η αναταραχή απλώς ενίσχυσε την ανησυχία για την κατεύθυνση της χώρας που πολλοί από την οικονομική και επιχειρηματική ελίτ αισθάνονται από την εισβολή του Φεβρουαρίου του 2022, ανέφεραν οι πηγές. Ορισμένοι ανησυχούν ότι το γεγονός αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη καταστολή στο εσωτερικό της Ρωσίας.
“Ήταν φανερό ότι ο Πριγκόζιν ξέφευγε από τον έλεγχο, αλλά οι περισσότεροι πίστευαν ότι δεν θα έφτανε σε ένοπλη ανταρσία, όμως αυτό συνέβη”, δήλωσε ο Γεβγκένι Μιντσένκο, πολιτικός σύμβουλος με έδρα τη Μόσχα. “Όλες οι ομάδες της ελίτ προσπαθούν να δημιουργήσουν το δικό τους δυναμικό ασφαλείας, επειδή είναι πλέον σαφές ότι η δύναμη έχει μεγάλη σημασία”.
Για ορισμένους, οι δημόσιες προσπάθειες του Πούτιν να εμφανιστεί πως ήλεγχε την κατάσταση έμοιαζαν ανόητες, αναδεικνύοντας απλά την προφανή πραγματικότητα του πόσο αναποτελεσματική και αδύναμη ήταν η ηγεσία του μπροστά στα γεγονότα, ανέφεραν οι πηγές.
Παρά την ανησυχία της ελίτ, οι πηγές ανέφεραν ότι δεν βλέπουν καμία εναλλακτική λύση στον Πούτιν. Παρά το σοκ, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που βλέπουν τον Πούτιν ως σταθερό ηγέτη, ανέφεραν. Η ελίτ εξακολουθεί να εξαρτάται από την προστασία του για την ευημερία και την ασφάλειά της, καθώς ο πόλεμος και οι κυρώσεις έχουν κόψει πολλούς από τους εναπομείναντες δεσμούς στο εξωτερικό.
Την Τρίτη, η κρατική τηλεόραση έδειξε τον Πούτιν να συναντά στο Κρεμλίνο κορυφαίους αξιωματούχους ασφαλείας και στρατιωτικούς, ευχαριστώντας τους για την υποστήριξή τους.
Ωστόσο, ο Πούτιν δεν έδωσε καμία εξήγηση για το γιατί επέτρεψε στον Πριγκόζιν, έναν πρώην προστατευόμενο του οποίου την εξέγερση κατηγόρησε για τους θανάτους των στρατιωτών που προσπάθησαν να την σταματήσουν, να φύγει χωρίς τιμωρία. Αντιθέτως, είπε ότι η κυβέρνησή του είχε καταβάλει σςτη Wagner περισσότερα από 3 δισ. δολάρια τον τελευταίο χρόνο και δεν ήταν σίγουρος για το πώς δαπανήθηκαν όλα τα χρήματα.
Ο ισχυρισμός του Πούτιν ότι το γρήγορο τέλος της 24ωρης ανταρσίας έδειξε την ενότητα των Ρώσων πίσω του διαψεύστηκε από πλάνα με πλήθη που ζητωκραύγαζαν για τον Πριγκόζιν και τους μαχητές του καθώς αποχωρούσαν από το Ροστόφ το οποίο είχαν καταλάβει.
Ο πρόεδρος συνέχισε να μιλάει στα τηλέφωνα με φιλικούς ηγέτες, προσπαθώντας να εξηγήσει τα γεγονότα σε μια κλήση με τον Σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν και άλλους ανά τον κόσμο. Αλλά ο στενότερος σύμμαχός του, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, επέτρεψε στον εαυτό του μια σπάνια δημόσια επίθεση στην υπερβολική αυτοπεποίθηση του Ρώσου ηγέτη. “Καταλάβαμε λάθος την κατάσταση”, δήλωσε ο Λουκασένκο την Τρίτη στα τοπικά μέσα ενημέρωσης σχετικά με το ρόλο του στη διαμεσολάβηση για τη συμφωνία που εκτόνωσε την ανταρσία. “Τόσο ο Πούτιν όσο και εγώ πιστεύαμε ότι θα τελείωνε από μόνη της – για να είμαι ειλικρινής, δεν το πίστευα πραγματικά αυτό, αλλά δεν έχει σημασία”.
“Δεν επρόκειτο για απόπειρα πραξικοπήματος, αλλά σίγουρα ανοίγει την πόρτα για μια τέτοια πιθανότητα στο εγγύς μέλλον”, δήλωσε η Αλίνα Πολιάκοβα, πρόεδρος του Center for European Policy Analysis στην Ουάσινγκτον.
Πάντως, η πίεση αυξάνεται από το στρατόπεδο που υποστηρίζει μια σαρωτική επέκταση της πολεμικής προσπάθειας, συμπεριλαμβανομένης μιας ευρείας επιστράτευσης των πολιτών. Μέχρι στιγμής, ο Πούτιν έχει αντισταθεί σε αυτές τις ενέργειες, επιδιώκοντας να απομονώσει τη ρωσική κοινωνία από τις επιπτώσεις του πολέμου προκειμένου να εξασφαλίσει την υποστήριξη της κοινής γνώμης.
“Μέχρι στιγμής έχουμε δει μόνο το πρώτο επεισόδιο και θα ακολουθήσει συνέχεια”, δήλωσε ο Νικολάι Πετρόφ, συνεργάτης του think tank SWP που εδρεύει στο Βερολίνο. “Οι ωφελημένοι είναι οι υποστηρικτές της κλιμάκωσης, που βρίσκονται πίσω από τον Πριγκόζιν, οι οποίοι, με ή χωρίς έναν αδύναμο Πούτιν, θα προσπαθήσουν να επαναλάβουν την αποτυχημένη ανταρσία. “Η διατήρηση του status quo, που ήταν καλή για τον Πούτιν, φαίνεται τώρα αδύνατη”, πρόσθεσε.
Προς το παρόν, το Κρεμλίνο συνέχισε τη δημόσια υποστήριξή του προς τον υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, στενό σύμμαχο του Πούτιν, ο οποίος ήταν ο κύριος δημόσιος στόχος του Πριγκόζιν.
Τώρα, οι δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας θα αποκτήσουν άρματα μάχης και άλλα βαρέα όπλα που τους είχαν προηγουμένως αρνηθεί, δήλωσε την Τρίτη ο Βίκτορ Ζολότοφ, ο επί μακρόν σύμμαχος του Πούτιν που ηγείται της Εθνικής Φρουράς, σύμφωνα με το ρωσικό κρατικό πρακτορείο TASS. Ο ίδιος δεν έδωσε καμία εξήγηση για το πώς το σχέδιο αυτό ταιριάζει με τους ισχυρισμούς του Κρεμλίνου ότι δεν υπάρχει περαιτέρω κίνδυνος αναταραχής. Αντιθέτως, ο Ζολότοφ δήλωσε: “Πρόκειται για ένα πολύ οξύ ζήτημα τώρα”.
Σε μια ένδειξη περαιτέρω καταστολής, ο πρόεδρος της κάτω βουλής του κοινοβουλίου, Βιατσισλάβ Βολόντιν, διέταξε έρευνα για το ποιοι από τους κρατικούς αξιωματούχους και τα στελέχη επιχειρήσεων εγκατέλειψαν τη χώρα κατά τη διάρκεια της κρίσης, απαιτώντας να τιμωρηθούν δημοσίως όσοι το έπραξαν.
Ο Αλεξάντερ Ντούγκιν, ένας υπερεθνικιστής του οποίου η επιρροή έχει αυξηθεί εν μέσω του πολέμου, προειδοποίησε για χειρότερες αναταραχές αν ο Πούτιν δεν πραγματοποιήσει “αλλαγές προσωπικού σε πολλές βασικές υπηρεσίες”.