Του Κώστα Ράπτη
Τετραήμερη επίσκεψη στην Κίνα πραγματοποιεί από σήμερα Τρίτη ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ιγκνάσιο Λούλα ντα Σίλβα, με πρώτο σταθμό τη Σαγκάη, οικονομική πρωτεύουσα του ασιατικού γίγαντα και κορύφωση την προγραμματισμένη για την Παρασκευή συνάντησή του με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπινγκ.
Η επίσκεψη επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στις 25 Μαρτίου, αλλά αναβλήθηκε λόγω προσβολής του Βραζιλιάνου προέδρου από πνευμονία. Αν κάτι άλλαξε εν τω μεταξύ, αυτό ήταν ο αριθμός των βουλευτών και γερουσιαστών που συνοδεύουν τον Λούλα, που αυξήθηκε από τους 27 στους 39. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν 240 εκπρόσωποι επιχειρήσεων (οι 90 από τον αγροτικό τομέα), καθώς και στελέχη όλων των υπουργείων της Βραζιλίας.
Κατά την πρώτη του προεδρική θητεία από το 2003 έως το 2011 ο (προερχόμενος από το αριστερό Κόμμα των Εργατών) Λούλα λειτούργησε καταλυτικά για την προσέγγιση της χώρας του με την Κίνα, συναντώντας συνολικά οκτώ φορές τον τότε ηγέτη της Λαϊκής Δημοκρατίας Χου Ζιντάο και επισκεπτόμενος επισήμως δύο φορές το Πεκίνο (όπου επίσης εκλήθη ως προσκεκλημένος κατά την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008). Ήταν η εποχή κατά την οποία η Βραζιλία καβάλησε το κύμα της ανόδου των τιμών των εμπορευμάτων και πολλαπλασίασε θεαματικά τις αρχικά σχεδόν μηδενικές συναλλαγές της με την Κίνα. Ήταν επίσης εκείνη η εποχή κατά την οποία ιδρύθηκε (το 2006) η ομάδα Brics.
Επανερχόμενος στην εξουσία τον περασμένο Ιανουάριο, ο Λούλα ξαναέπιασε το νήμα της διεθνούς δρατηριοποίησης της Βραζιλίας, μετά από τη σχετική απομόνωσή της κατά την προεδρική θητεία του ακροδεξιού Ζάιρ Μπολσονάρο, ο οποίος μεταξύ άλλων είχε και σινοφοβική τοποθέτηση. Η φιλοδοξία του Λούλα να επιτύχει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης και να προχωρήσει σε βήματα αναδιανομής αναγκαστικά τον στρέφει προς τον υπ’ αριθμόν ένα (εδώ και 14 χρόνια) εμπορικό εταίρο της χώρας του, ο οποίος επίσης προβάλλει ως πηγή επενδύσεων.
Το 2021 το διμερές εμπόριο αυξήθηκε κατά 8,1%, φθάνοντας στο ιστορικό υψηλό των 171,5 δισ. δολαρίων, ενώ την ίδια χρονιά η Βραζιλία προσέλκυσε το 13,6% των κινεζικών ξένων άμεσων επενδύσεων, ήτοι ποσοστό μεγαλύτερο από οποιασδήποτε άλλης μεμονωμένης χώρας, με προορισμό κυρίως την πετρελαιοπαραγωγή και την ηλεκτροπαραγωγή της. Η Βραζιλία αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα προμηθευτή της Κίνας σε αγροτικά προϊόντα όπως η σόγια, η ζάχαρη και τα κοτόπουλα, ενώ εξάγει επίσης και σιδηρομετάλλευμα.
Διαφορές
Σε σύγκριση πάντως με την πρώτη δεκαετία του αιώνα οι προκλήσεις είναι μεγαλύτερες και διότι η πιστωτική πολιτική της Κίνας έχει γίνει αυστηρότερη (και με προσανατολισμό σε οικονομίες μικρότερες από τη βραζιλιάνικη) και γιατί η Βραζιλία δεν αρκείται σε ρόλο εξαγωγέα πρώτων υλών και αγροτικών προϊόντων και αποζητά την προστασία της μεταποίησής της από την εισροή των κινεζικών εισαγωγών.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Λούλα στην Κίνα, αναμένεται να υπογραφούν 20 συμφωνίες συνεργασίας στους τομείς της γεωργίας, της εκπαίδευσης, της βιομηχανίας, της τεχνολογίας και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Όμως, σημαντικότερη όλων είναι η συμφωνία που ήδη υπεγράφη στις 29 Μαρτίου για διεξαγωγή εμπορίου μεταξύ των δύο πλευρών στα εθνικά τους νομίσματα, κατά παράκαμψη του δολαρίου.
Εξ ου και η σημασία της εμβάθυνσης των σινο-βραζιλιάνικων δεσμών δεν εξαντλείται στον οικονομικό τομέα. Η φυσική ηγέτιδα της Λατινικής Αμερικής αντιμετωπίζει την συνεργασία με την Κίνα ως πρότυπο σχέσεων “Νότου προς Νότο” στο πλανητικό πεδίο, αντικειμενικά υπονομεύοντας την ιστορική κυριαρχία του Βορρά. Ο δε ασιατικός γίγαντας ασφαλώς αισθάνεται μεγάλη ικανοποίηση να διεισδύει στον χώρο αλλοτινής αποκλειστικής ηγεμονίας των ΗΠΑ βάσει του Δόγματος Μονρόε.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα, γνωστή και ως “Τράπεζα των Brics” (της οποίας την έδρα στη Σαγκάη πρόκειται να επισκεφθεί ο Βραζιλιάνος πρόεδρος) μόλις απέκτησε ως επικεφαλής την άλλοτε διευθύντρια του γραφείου του Λούλα και κατόπιν διάδοχό του στην προεδρία, Ντίλμα Ρούσεφ.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι προφανές ότι Λούλα και Σι Τζινπινγκ θα επιχειρήσουν να συντονιστούν και στο πολιτικό πεδίο και δη στην μεγαλύτερη πρόκληση των ημερών, που είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η Μπραζίλια έχει μεν καταδικάσει τη ρωσική εισβολή, αλλά έχει κρατηθεί εκτός των αντιρωσικών κυρώσεων, ενώ, χωρίς να διαταράσσει τις σχέσεις της με τη Ουάσιγκτον (όπου η νίκη του Λούλα επί του Μπολσονάρο “διαβάζεται” με τα ματογυάλια της σύγκρουσης Μπάιντεν και Τραμπ), επικρίνει τη Δύση ότι συντελεί στην παράταση του πολέμου. Ο Λούλα φιλοδοξεί να βρεθεί στον πυρήνα μιας υπό διαμόρφωση ομάδας χωρών που θα λειτουργήσουν μεσολαβητικά για τον τερματισμό των εχθροπραξιών και από αυτή την άποψη έρχεται κοντά στον Σι Τζινπινγκ, ο οποίος διατύπωσε το “σχέδιο των 11 σημείων” που τόσο γρήγορα έσπευσε να απορρίψει ο αγγλοσαξωνικός παράγοντας.