Θετικά υπήρξαν τα αποτελέσματα για τις ελληνικές τράπεζες με βάση το stress test, όπως δημοσιεύθηκαν χθες από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority, ΕΒΑ)
Οι ελληνικές τράπεζες βρέθηκαν πολύ κοντά ή και ξεπέρασαν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε ό,τι αφορά τον δείκτη CET 1. Ο κίνδυνος των επιτοκίων, αλλά και εκείνος των εμπορικών ακινήτων είναι αυ.τοί που χαρακτηρίζονται μέσα από την δοκιμασία του stress test ως οι δύο μεγαλύτεροι για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Ιδιαίτερα ικανοποιητικά εξελίχθηκε το stress test για τις ελληνικές τράπεζες, αλλά και για τις τράπεζες του Νότου στο σύνολό τους.
Μία από τις βασικές αιτίες είναι πως οι τράπεζες αυτές στη συντριπτική τους πλειονότητα έχουν χορηγήσει δάνεια με κυμαινόμενα επιτόκια και άρα έχουν επωφεληθεί πολύ από το spread που διευρύνεται διαρκώς όσο η ΕΚΤ ανεβάζει τα επιτόκια. Το stress test δείχνει ότι ο τραπεζικός τομέας της Ζώνης του Ευρώ θα μπορούσε να αντέξει μια σοβαρή οικονομική ύφεση, καθώς μόνον 9 ήταν οι τράπεζες που απέτυχαν.
Το τεστ αντοχής σε επίπεδο Ε.Ε. αξιολογεί την ανθεκτικότητα 70 τραπεζών από 16 χώρες της Ε.Ε., οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου το 75% του συνολικού ενεργητικού των τραπεζών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό γίνεται με την ανάλυση των επιπτώσεων στις τράπεζες ενός υποθετικού δυσμενούς μακροοικονομικού σεναρίου στον ορίζοντα τριών ετών 2023-2025. Τα αποτελέσματα του stress test δείχνουν ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες παραμένουν ανθεκτικές στο δυσμενές σενάριο όταν απορροφούν ζημίες άνω των 496 δισ. ευρώ.
Τα αποτελέσματα του stress test δείχνουν ότι κατά μέσο όρο οι τράπεζες ολοκληρώνουν την άσκηση με δείκτη Common Equity Tier 1 (CET1) πάνω από 10%. Το μακροοικονομικό περιβάλλον δείχνει τη σημασία της παραμονής σε επαγρύπνηση και την ανάγκη οι εποπτικές αρχές και οι τράπεζες να είναι προετοιμασμένες για οποιαδήποτε πιθανή επιδείνωση της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης.
Το δυσμενές σενάριο
Το δυσμενές σενάριο στο τεστ αντοχής σε επίπεδο Ε.Ε. του 2023 συνεπάγεται επίμονο και υψηλότερο πληθωρισμό στην Ε.Ε., αύξηση των επιτοκίων και των πιστωτικών περιθωρίων, σοβαρές υφέσεις στην Ε.Ε. και παγκοσμίως, με σημαντικά υψηλή ανεργία και σημαντικές μειώσεις στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων. Το δυσμενές σενάριο υποθέτει ότι το πραγματικό ΑΕΠ στην Ε.Ε. μειώνεται κατά 6% σωρευτικά στον ορίζοντα τριών ετών.
Σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο, ο δείκτης CET1 μειώνεται κατά 271 δισ. ευρώ κατά την τριετή περίοδο της άσκησης και προβλέπεται να ανέλθει σε 1.011 δισ. ευρώ στο τέλος του 2025. Ο σταθμισμένος μέσος λόγος κεφαλαίου CET1 μειώνεται από 15% στο τέλος του 2022 σε 10,4% στο το τέλος του 2025.
Η άσκηση έδειξε ότι σε τρία χρόνια, στρεσάροντας τα μεγέθη των ευρωπαϊκών οικονομιών, τα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών που εποπτεύονται από την ΕΚΤ θα οδηγούσαν σε μείωση του CET1 κατά 4,8 ποσοστιαίες μονάδες, στο 10,4%. Η βελτιωμένη ποιότητα και η κερδοφορία των περιουσιακών στοιχείων βοήθησαν τις τράπεζες να παραμείνουν ανθεκτικές σε πολύ δυσμενείς συνθήκες.
Η άσκηση κάλυψε 98 (57 μεγάλες και 41 μεσαίες) τράπεζες της Ζώνης του Ευρώ υπό την άμεση εποπτεία της ΕΚΤ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δημοσίευσε τα αποτελέσματα του stress test του 2023, τα οποία δείχνουν ότι το τραπεζικό σύστημα της Ζώνης του Ευρώ θα μπορούσε να αντέξει μια σοβαρή οικονομική ύφεση. Ο δείκτης κεφαλαίου Common Equity Tier 1 (CET1) των 98 τραπεζών που έχουν υποβληθεί σε έλεγχο ακραίων καταστάσεων θα μειωθεί κατά 4,8 ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο στο 10,4% εάν εκτεθούν σε τρία χρόνια στρες κάτω από πολύ δύσκολες μακροοικονομικές συνθήκες.
Τα ευρήματα προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων θα τροφοδοτήσουν τον συνεχιζόμενο εποπτικό διάλογο, για την αντιμετώπιση τυχόν ελλείψεων.
Πού πρέπει να δώσουν προσοχή οι τράπεζες
Επί του παρόντος, η ΕΚΤ απαιτεί από τις τράπεζες να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο διαχείρισης των κινδύνων επιτοκίου, ενώ πολύ κοντά βρίσκονται και δυνητικά προβλήματα στα χαρτοφυλάκιά τους από την πορεία των εμπορικών ακινήτων. Η εξάντληση κεφαλαίων στο τέλος του τριετούς ορίζοντα ήταν χαμηλότερη από ό,τι σε προηγούμενα stress tests. Αυτό έγινε κυρίως λόγω του ότι οι τράπεζες γενικά βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση.
Για ορισμένες τράπεζες, η ποιότητα του δανειακού τους χαρτοφυλακίου είχε βελτιωθεί σημαντικά έναντι 2021. Αυτοί οι παράγοντες βοήθησαν τις τράπεζες να αντιμετωπίσουν το δυσμενές σενάριο, το οποίο προϋπέθετε παρατεταμένη περίοδο υψηλού πληθωρισμού και αυξημένων επιτοκίων. Σε πολλές περιπτώσεις, η ευεργετική επίδραση της ανόδου των εσόδων από τόκους εξακολουθεί να αντισταθμίζει την πίεση στο κόστος χρηματοδότησης. Από την άλλη, τα διοικητικά έξοδα αναμενόταν να αυξηθούν λόγω του υψηλότερου πληθωρισμού.
Οι μικρότερες τράπεζες του δείγματος της ΕΚΤ παρουσίασαν μεγαλύτερη εξάντληση κεφαλαίου σε σχέση με τις μεγαλύτερες τράπεζες. Σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο, η αναλογία CET1 σε επίπεδο συστήματος φτάνει το 10,4% στο τέλος του 2025. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, ο συνολικός λόγος CET1 αυξάνεται κατά 1,3 ποσοστιαία μονάδα και διαμορφώνεται στο 16,4% στο τέλος του 2025.
Δυνητικές ζημιές από πώληση ομολόγων
Εν τω μεταξύ οι εποπτευόμενες από την ΕΚΤ τράπεζες κατείχαν καθαρές μη πραγματοποιηθείσες ζημίες (σ.σ.: διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας και της εύλογης αξίας των χρεογράφων σε δεδομένη ημερομηνία) ύψους 73 δισ. ευρώ στα χαρτοφυλάκια ομολόγων τους τον Φεβρουάριο 2023. Αυτές οι δυνητικές απώλειες αφορούν την πώληση χαρτοφυλακίων πριν από τη λήξη τους στην περίπτωση που κάποιες τράπεζες αναγκαστούν να λειτουργήσουν έτσι. Η αριθμητική αυτή επιβλήθηκε μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στις ΗΠΑ με την SLK. Η ΕΚΤ στο πλαίσιο του stress test συνέλεξε τα δεδομένα από κοινού με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών το δεύτερο τρίμηνο του έτους, ενώ η άσκηση κάλυψε ομόλογα που κατέχονταν στο αποσβεσμένο κόστος και στην εύλογη αξία.
Τρία βασικά συμπεράσματα για την κεφαλαιακή επάρκεια
Τα βασικά συμπεράσματα για τις ελληνικές τράπεζες είναι πως:
- ασκήθηκε ισχυρή πίεση σ’ ένα σενάριο που προέβλεπε 5,5% σωρευτική μείωση του ΑΕΠ στην τριετία,
- τα αποτελέσματα για όσες τράπεζες στην Ευρώπη πέρασαν την άσκηση (και οι ελληνικές) δεν καθορίζουν τον βαθμό επιτυχίας αλλά αποτελούν πρόπλασμα για τις επόμενες ενέργειες των πιστωτικών ιδρυμάτων και
- τα κεφάλαια όλων των ελληνικών τραπεζών έχουν ήδη ενισχυθεί πέραν των τιμών της άσκησης λόγω των ισχυρότατων κερδών που αυτές επιτυγχάνουν στο πλαίσιο αύξησης των επιτοκίων.
Πώς είδαν οι ίδιες οι τράπεζες τα αποτελέσματα
ΑLPHA BANK: Σύμφωνα με την Alpha, η άσκηση των stress tests επιβεβαίωσε το ισχυρό προφίλ κεφαλαιακής επάρκειας της τράπεζας, καθώς σύμφωνα με τα αποτελέσματα της άσκησης η Alpha Bank σημείωσε πολύ καλή επίδοση, με τη μείωση του κεφαλαίου να ξεπερνάει μόλις το 3% (3,1%) στο τέλος της τριετίας, υπό το δυσμενές σενάριο της άσκησης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η μείωση κεφαλαίου ήταν σημαντικά μικρότερη τόσο σε σύγκριση με τα αποτελέσματα του μέσου όρου της Ε.Ε. (4,6%) όσο και με τη μείωση κεφαλαίου της προηγούμενης άσκησης του 2021 (ήτοι 6,3%). H τράπεζα έχει ενισχύσει σημαντικά την οργανική της κερδοφορία και την παρουσία της στις κεφαλαιαγορές μέσω εκδόσεων ομολόγων πρόσθετων μέσων κατηγορίας 1, καθώς και υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior preferred), ισχυροποιώντας περαιτέρω τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και ρευστότητας.
Ειδικότερα, ήδη από το α’ εξάμηνο του 2023, η διοίκηση της τράπεζας προχώρησε σε μια σειρά από σημαντικές ενέργειες ενίσχυσης της κεφαλαιακής της βάσης που ισοδυναμούν με τη δημιουργία εποπτικών κεφαλαίων ύψους 1 δισ., ξεπερνώντας παρόμοιες ενέργειες των άλλων συστημικών ελληνικών τραπεζών.
ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: Η πανευρωπαϊκή άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων του 2023 διενεργήθηκε σε πολύ μεγαλύτερο δείγμα σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, καλύπτοντας 70 τράπεζες της Ε.Ε. και το 75% του συνόλου των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η άσκηση αξιολογεί την επίδοση των τραπεζών σύμφωνα με βασικό και δυσμενές σενάριο κατά την περίοδο 2023- 2025.
Όσον αφορά τη σοβαρότητα του σεναρίου, η πανευρωπαϊκή άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων του 2023 παρουσιάζει την πιο ακραία μείωση του ΑΕΠ, με σωρευτική μείωση τριετίας του ΑΕΠ Ελλάδας στο 5,5%, σε σχέση με τις τρεις προηγούμενες πανευρωπαϊκές ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων.
Το βασικό σενάριο οδηγεί σε αύξηση των κεφαλαιακών δεικτών κατά περίπου 271 μονάδες βάσης έναντι του Δεκεμβρίου 2022. Το δυσμενές σενάριο οδηγεί σε μείωση των κεφαλαιακών δεικτών κατά περίπου 241 μονάδες βάσης για την τριετή περίοδο. Η αντίστοιχη μείωση στην άσκηση του 2021 ήταν περίπου 480 μονάδες βάσης.
Το δυσμενές σενάριο οδηγεί σε μείωση περίπου 318 μονάδων βάσης κατά το έτος με τη μεγαλύτερη επίπτωση (2023). Τα αποτελέσματα της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων 2023 της Πειραιώς υποδηλώνουν σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων του 2021 και του 2018.
EUROBANK: Mε επιτυχία ολοκλήρωσε την πανευρωπαϊκή άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων 2023 η Eurobank. Η άσκηση δεν προσδιορίζει συγκεκριμένο ελάχιστο ποσοστό επιτυχίας – αποτυχίας.
Ωστόσο, τα αποτελέσματά της χρησιμοποιούνται από την ΕΚΤ ως μια σημαντική πηγή πληροφόρησης στο πλαίσιο της Διαδικασίας Εποπτικής Αξιολόγησης και Ελέγχου.
Τα αποτελέσματα της Eurobank καθώς και η ανθεκτικότητά της στις παραμέτρους του δυσμενούς σεναρίου της άσκησης είναι σημαντικά βελτιωμένα σε σχέση με αυτά της αντίστοιχης άσκησης του 2021.
Υπό το βασικό σενάριο, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας Fully Loaded CET1 αυξάνεται κατά 360 μ.β. κατά τη διάρκεια των τριών ετών, φτάνοντας στο επίπεδο του 18% στο τέλος του 2025. Υπό το δυσμενές σενάριο, ο δείκτης Fully Loaded CET1 μειώνεται κατά 220 μ.β. στο τέλος του 2025 και διαμορφώνεται σε 12,2%