Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε ότι ο αμερικανικός στρατός θα κατασκευάσει ένα προσωρινό λιμάνι στις μεσογειακές ακτές της Γάζας, προκειμένου να διευκολυνθεί η δια θαλάσσης μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας.
Πρόκειται για μια ύστατη προσπάθεια να αποτραπεί ο λιμός στην περιοχή και να μετριαστεί η ανθρωπιστική κρίση που μαστίζει τους κατοίκους εδώ και πέντε μήνες, όταν και ξεκίνησε η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ κατά της Χαμάς.
Γιατί τώρα;
Ο ΟΗΕ έχει εδώ και καιρό κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το πρόβλημα του λιμού στην Λωρίδα της Γάζας. Δεν είναι λίγες οι φορές μάλιστα που έχει καταγγείλει την παρεμπόδιση στη διαδικασία παροχής βοήθειας.
Οι ανθρωπιστικοί οργανισμοί έχουν πολλάκις απευθύνει έκκληση προς το Ισραήλ να διευκολύνει την πρόσβαση και την ασφαλέστερη διέλευση των αποστολών προς το εσωτερικό της περιοχής, προκειμένου να εξασφαλιστεί η διανομή του ανθρωπιστικού υλικού.
Την ίδια ώρα, ο Μπάιντεν δέχεται πιέσεις από το Δημοκρατικό Κόμμα ώστε το Ισραήλ, στενός σύμμαχος των Η.Π.Α., να πειστεί να επιτρέψει την είσοδο των ανθρωπιστικών αποστολών. Από την πλευρά του το Ισραήλ αρνείται τις κατηγορίες περί παρεμπόδισης, επιρρίπτοντας τις ευθύνες για την καθυστερημένη παράδοση των προμηθειών στον ΟΗΕ.
Πώς φτάνει τώρα η βοήθεια
Έως τώρα, το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας έφτανε στη Λωρίδα της Γάζας οδικώς, μέσω του συνοριακού περάσματος της Ράφα με την Αίγυπτο, ενώ από τον Δεκέμβριο χρησιμοποιήθηκε και το πέρασμα Κερέμ Σαλόμ με το Ισραήλ. Και στις δύο περιπτώσεις, ο ρυθμός παράδοσης των προμηθειών ήταν οδυνηρά αργός.
Ο ΟΗΕ έχει διαμαρτυρηθεί για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η διαδικασία διανομής, όπως το κλείσιμο των διαβάσεων, τους περιορισμούς στη μετακίνηση και την επικοινωνία, τις επαχθείς διαδικασίες ελέγχου, τις ταραχές και τους κατεστραμμένους δρόμους.
Ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Η.ΠΑ. και της Ιορδανίας, έχουν αρχίσει να στέλνουν βοήθεια από αέρος. Ανθρωπιστικοί φορείς ωστόσο αναφέρουν πως κάτι τέτοιο δε μπορεί να αποτελέσει ουσιαστική λύση, καθώς οι ποσότητες προμηθειών που μπορούν να μεταφερθούν με αυτό τον τρόπο είναι πολύ μικρότερες σε σχέση με εκείνες που μεταφέρουν τα φορτηγά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε επίσης ότι ένας θαλάσσιος διάδρομος βοήθειας από την Κύπρο προς τη Γάζα θα αρχίσει να λειτουργεί σύντομα, με τη βοήθεια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά δεν έδωσε λεπτομέρειες για το πώς θα λειτουργήσει.
Πώς θα λειτουργήσει το προσωρινό λιμάνι
Σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο, ο αμερικανικός στρατός θα κατασκευάσει μία πλωτή αποβάθρα στα ανοικτά της Γάζας, η οποία θα συνδέεται μέσω γέφυρας με την ξηρά.
Οι προμήθειες θα φτάνουν στην προβλήτα μέσω της Κύπρου, όπου Ισραηλινοί αξιωματούχοι θα τις επιθεωρούν, όπως κάνουν σήμερα στα χερσαία σύνορα.
Ορισμένα τμήματα της Γάζας πάντως αντιμετωπίζουν πολύ χειρότερα προβλήματα σε σχέση με άλλα, και έτσι η διανομή εντός του θύλακα μπορεί να αποδειχθεί πραγματική πρόκληση.
Πόσος χρόνος θα χρειαστεί
Όπως δήλωσε στο Reuters άλλος αξιωματούχος, θα χρειαστούν “αρκετές εβδομάδες για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση” του έργου.
Με τα νοσοκομεία στη βόρεια Γάζα να αναφέρουν ήδη ότι παιδιά πεθαίνουν από υποσιτισμό, το σχέδιο του προσωρινού λιμανιού δεν μοιάζει με άμεση λύση για τους ανθρώπους που ήδη λιμοκτονούν.
Πού ακριβώς θα κατασκευαστεί;
Ούτε αυτό είναι σαφές. Το μεγαλύτερο μέρος της ακτής της Γάζας είναι σχετικά αβαθές, με αποτέλεσμα τα μεγαλύτερα πλοία να αντιμετωπίζουν κίνδυνο να εξωκείλουν.
Στο πλαίσιο των ειρηνευτικών συμφωνιών του Όσλο του 1993, οι ευρωπαϊκές χώρες υποσχέθηκαν να κατασκευάσουν ένα θαλάσσιο λιμάνι κοντά στο βόρειο τμήμα της Γάζας. Η ιδέα όμως εγκαταλείφθηκε όταν οι Παλαιστίνιοι πραγματοποίησαν εξέγερση κατά της ισραηλινής κατοχής το 2000 και έτσι πλέον υπάρχει μόνο ένα μικρό αλιευτικό λιμάνι, ακατάλληλο για μεγάλα πλοία.
Ο ισραηλινός στρατός έχει αποκόψει το τμήμα της βόρειας Γάζα και έτσι δεν είναι δυνατή η μετακίνηση του πληθυσμού. Επιπλέον, οι αποστολές βοήθειας δυσκολεύονται να περάσουν από τα ισραηλινά σημεία ελέγχου από το νότο προς τον βορρά.
Πώς θα λειτουργήσει η ασφάλεια
Ο Μπάιντεν υποσχέθηκε πως κανένας Αμερικανός στρατιώτης δεν θα πατήσει το πόδι του στη Γάζα. Δεν είναι σαφές λοιπόν αν οι ισραηλινές ή άλλες δυνάμεις θα φροντίσουν για την ασφάλεια στο λιμάνι ή για τις προμήθειες που θα περνούν από αυτό.
Το ζήτημα της ασφάλειας κατά τη μεταφορά των προμηθειών είναι εξέχουσας σημασίας, ειδικά από τη στιγμή που απελπισμένοι πολίτες αναγκάζονται να περικυκλώσουν τις σχετικές αυτοκινητοπομπές προκειμένου να διεκδικήσουν τα απαραίτητα τρόφιμα.
Η παλαιστινιακή αστυνομία σταμάτησε να συνοδεύει τις αυτοκινητοπομπές μετά από αυτό που ο ΟΗΕ περιέγραψε ως “μια σειρά επιθέσεων από τις ισραηλινές δυνάμεις που οδήγησαν σε απώλειες αστυνομικών”.
Τι υποστηρίζει η κάθε πλευρά
Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι “υποστηρίζει πλήρως την ανάπτυξη ενός προσωρινού λιμενικού σταθμού” και υποσχέθηκε “πλήρη συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών”. Η Χαμάς από την άλλη δεν έχει πάρει ακόμα επίσημη θέση.
Η Σίγκριντ Καγκ, συντονίστρια του ΟΗΕ για την ανθρωπιστική βοήθεια και την ανοικοδόμηση στη Γάζα, δήλωσε ότι “η θαλάσσια βοήθεια δεν υποκαθιστά εκείνη της στεριάς”.
Η UNRWA, η μεγαλύτερη υπηρεσία του ΟΗΕ που δραστηριοποιείται στη Γάζα, χαιρετίζει όποια προσπάθεια “βελτιώσει και αυξήσει τη ροή της τόσο απαραίτητης ανθρωπιστικής βοήθειας”, κατά δήλωση της εκπροσώπου της Ζιλιέτ Τουμά.