Η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε ένα ακόμη “διάλειμμα” στην αύξηση των επιτοκίων. Ωστόσο, διαφαίνονται σαφείς ενδείξεις για νέα άνοδο μέχρι το τέλος του 2023.
Αν και πολλοί αναλυτές περίμεναν άνοδο των επιτοκίων στις ΗΠΑ, η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα (Fed) πάτησε “φρένο” και διατήρησε αμετάβλητο το κόστος του χρήματος. Αμετάβλητο σε υψηλό επίπεδο όμως: Ήδη σήμερα τα αμερικανικά επιτόκια κυμαίνονται μεταξύ 5,25-5,50%, δηλαδή στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 30 ετών. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού μπορεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να αποφάσισε προ ημερών νέα άνοδο για το βασικό επιτόκιο (πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης) στο 4,5%, αλλά ακόμη και αυτό το ποσοστό είναι πολύ χαμηλότερο από το αντίστοιχο αμερικανικό.
Η αλήθεια είναι ότι τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη οι ιθύνοντες παραμένουν διχασμένοι ως προς την ανάγκη για περαιτέρω άνοδο. Από τη μία πλευρά θέλουν να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό, από την άλλη δεν θέλουν να καταστήσουν απαγορευτικό τον δανεισμό, καταπνίγοντας τις προσπάθειες για ανάκαμψη μετά το πολλαπλό σοκ της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης. Στη Φρανκφούρτη υπερίσχυσαν οι θιασώτες της ανόδου των επιτοκίων στη συνεδρίαση της περασμένης Πέμπτης. Στην Ουάσιγκτον το κλίμα ήταν διαφορετικό, όπως εξηγεί ο επικεφαλής της Fed, Τζερόμ Πάουελ.
Ενθαρρυντικά οικονομικά στοιχεία στις ΗΠΑ
“Οι τελευταίοι δείκτες υποδεικνύουν μία σταθερή οικονομική ανάκαμψη”, επισημαίνει ο Πάουελ. “Φέτος η αύξηση του πραγματικού (σ.σ.: αποπληθωρισμένου) ΑΕΠ υπερβαίνει τις προσδοκίες. Σταθερότητα δείχνουν και τα τελευταία στοιχεία για την καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών. Μικρή ανάκαμψη έχουμε στις στεγαστικές δαπάνες, που όμως παραμένουν αρκετά πιο κάτω από τα αντίστοιχα περσινά επίπεδα, αντανακλώντας την άνοδο των επιτοκίων”.
Σε αντίθεση με την ΕΚΤ, η Fed είναι υποχρεωμένη από το καταστατικό της, όταν διαμορφώνει τη νομισματική πολιτική, να λάμβάνει υπόψη όχι μόνο τον στόχο της σταθερότητας των τιμών, αλλά και εκείνον της οικονομικής ανάπτυξης γενικότερα, καθώς επίσης και τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας. Αλλά και στην Ευρώπη δύσκολα πλέον η ΕΚΤ πείθει ότι επικεντρώνει την προσοχή της αποκλειστικά στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, όταν μάλιστα είναι ξεκάθαρο, για πολλούς αναλυτές, ότι σήμερα οι πληθωριστικές πιέσεις δεν οφείλονται πρωτίστως σε αυξημένη ζήτηση, αλλά σε άλλους παράγοντες. Πάντως, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις ΗΠΑ ο στόχος του πληθωρισμού παραμένει κοινός, το 2%. Ο επικεφαλής της Fed ξεκαθαρίζει ότι “έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας για να περιορίσουμε τον πληθωρισμό στο 2%”.
Ανοιχτό το ενδεχόμενο για νέα άνοδο
“Μουδιασμένο” ήταν το άνοιγμα των Χρηματιστηρίων στη Wall Street, στην Ευρώπη, αλλά και στην Ασία μετά τις ανακοινώσεις της Fed. Οι επενδυτές θεωρούν ότι, όπως και στην ευρωζώνη η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για νέα άνοδο εντός του 2023, έτσι και ο Κόλιν Πάουελ προαναγγέλλει εμμέσως μία νέα άνοδο των επιτοκίων, εάν χρειαστεί. Δεν παραβλέπουν βέβαια ότι το “φρένο” της Fed ήταν το δεύτερο τους τελευταίους μήνες, μετά την αντίστοιχη συνεδρίαση του Ιουνίου. Αλλά και τότε ο Πάουελ είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο νέας ανόδου.
Όλα θα εξαρτηθούν από τα οικονομικά στοιχεία των επομένων εβδομάδων. “Είμαστε έτοιμοι να ανεβάσουμε περαιτέρω τα επιτόκια, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο”, τονίζει ο επικεφαλής της Fed. “Θέλουμε να διατηρήσουμε τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, μέχρι να είμαστε σίγουροι ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί αισθητά, κάτω από τον στόχο που έχουμε θέσει”.
Για τη συνολική πορεία των επιτοκίων στις ΗΠΑ ο Φρίντριχ Χάϊνεμαν, αναλυτής του γερμανικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Οικονομικών Ερευνών (ZEW) με έδρα το Μάνχαϊμ, δηλώνει στο Reuters: “Μετά τα θαρραλέα βήματα που έχει κάνει στο μέτωπο των επιτοκίων, η Fed έχει τη δυνατότητα να χαλαρώσει και να περιμένει. Ήδη σήμερα τα επιτόκια υπερβαίνουν το ύψος του πληθωρισμού. Επιπλέον, ο δομικός πληθωρισμός μειώνεται και σύντομα αναμένεται να πέσει κάτω από το 4%. Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ επανέρχονται στη σταθερότητα των τιμών. Στην ΕΚΤ πολύ θα ήθελαν να ισχύει το ίδιο και για την ευρωζώνη”.