Στις 15 Οκτωβρίου οι Πολωνοί ψηφίζουν, αλλά η προεκλογική ένταση κορυφώνεται από τώρα. Θα επικρατήσει η φιλελεύθερη Πολωνία του Τουσκ ή το υπερσυντηρητικό κατεστημένο του Κατσινσκι;
Οι εκλογές στην Πολωνία θα διεξαχθούν στις 15 Οκτωβρίου. Τις τελευταίες εβδομάδες, το θέμα των υποψηφίων βρίσκεται στο προσκήνιο τόσο της κυβέρνησης όσο και της αντιπολίτευσης. Προκειμένου να προσελκύσουν νέες ομάδες ψηφοφόρων, οι δύο κύριοι αντίπαλοι – το δεξιό εθνικό κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) και το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, η φιλελεύθερη Πλατφόρμα Πολιτών (PO) – στέλνουν αρκετούς αμφιλεγόμενους υποψηφίους στην κούρσα. Από την πλευρά του υπερσυντηρητικού κόμματος του Νόμου και Δικαιοσύνης (PiS), ο δεξιός εξτρεμιστής Ρόμπερτ Μπακίεβιτς, ο οποίος έχει ποινικό μητρώο, αγωνίζεται για την είσοδό του στο πολωνικό Κοινοβούλιο, όπως και για την PO o ριζοσπάστης ηγέτης των αγροτών Μίχαλ Κολοντζιέζικ.
Ώρα για το περιεχόμενο
Μετά την υποβολή της λίστας υποψηφίων την Τετάρτη, 6 Σεπτεμβρίου, ήρθε επιτέλους η ώρα του περιεχομένου το περασμένο Σαββατοκύριακο – με κομματικά συνέδρια και των δύο πολιτικών στρατοπέδων. Πέντε εβδομάδες πριν από τις κοινοβουλευτικές εκλογές, ο ηγέτης του PiS Γιάροσλαβ Κατσίνσκι κάλεσε τους υποστηρικτές του στο συνέδριο του κόμματος στο Κόνσκιε, στην κεντρική Πολωνία, ένα παιχνίδι εντός έδραςγια τους δεξιούς εθνικιστές, καθώς η πόλη θεωρείται το προπύργιο τους. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Ντόναλντ Τουσκ, από την άλλη, επέλεξε την πόλη Τάρνοβ στα νότια της χώρας για το συνέδριο του κόμματός του – μια πολύ συντηρητική περιοχή και επομένως ιδιαίτερα δύσκολη για το κόμμα του. Γνωρίζει ότι οι βασικοί του ψηφοφόροι από τις φιλελεύθερες μεγαλουπόλεις δεν αρκούν για να κερδίσει. Γι αυτό πρέπει να κερδίσει τους αναποφάσιστους. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ανάμεσα σε 5% και 18% των ψηφοφόρων δεν γνωρίζουν ακόμη τι θα ψηφίσουν.
Προεκλογική εκστρατεία με κοινωνικές παροχές
Στις εμφανίσεις του κομματικού συνεδρίου το περασμένο Σάββατο και οι δύο κορυφαίοι υποψήφιοι ξεπέρασαν τους εαυτούς τους, κάνοντας δηλώσεις και δίνοντας υποσχέσεις, δίχως ωστόσο να κατονομάσουν συγκεκριμένες πηγές χρηματοδότησης.
Ο Τουσκ παρουσίασε εκατό μέτρα που θέλει να εφαρμόσει τις πρώτες εκατό ημέρες μετά την εκλογική νίκη. Ο μακρύς κατάλογος περιλαμβάνει τόσο την οικονομική ελάφρυνση για πολίτες και επιχειρηματίες όσο και την αποκατάσταση των δημοκρατικών αρχών. Εν μέσω χειροκροτημάτων, ο Τουσκ ανακοίνωσε την αύξηση του αφορολόγητου ορίου από 30.000 σε 60.000 ζλότι (δηλαδή από 6.500 σε 13.000 ευρώ), καθώς και αμειβόμενες διακοπές για αυτοαπασχολούμενους επιχειρηματίες, βελτιώσεις στην ασφάλιση υγείας και αυξήσεις μισθών για τους εκπαιδευτικούς.
Η βελτίωση της θέσης των γυναικών καταλαμβάνει επίσης σημαντικό ρόλο στο πρόγραμμά του. Το σχέδιο είναι η απελευθέρωση του δικαιώματος στην άμβλωση, η κρατική χρηματοδότηση για τεχνητή γονιμοποίηση και δωρεάν αναισθησία κατά τον τοκετό. Ο διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους είναι επίσης μέρος του προγράμματός του.
Ο Τουσκ, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (2014-2019), υποσχέθηκε μια γρήγορη συμφωνία με την ΕΕ για την εκταμίευση της βοήθειας για τον κορωνοϊού. Λόγω της διαμάχης της κυβέρνησης του PiS με τις Βρυξέλλεςγια το κράτος δικαίου, αυτά τα κεφάλαια που προορίζονται για την Πολωνία, αξίας 36 δισ. ευρώ, είναι δεσμευμένα.
Η εθνική-καθολική εναλλακτική Κατσίνσκι
Εν τω μεταξύ, στο Κόνσκιε, ο Κατσίνκσι παρουσίασε το πρόγραμμά του ως μια εθνική-καθολική εναλλακτική στις φιλελεύθερες ιδέες του Τουσκ. Στο επίκεντρο: η παραδοσιακή οικογένεια (με πατέρα και μητέρα), η προστασία της ζωής, συμπεριλαμβανομένων των εμβρύων και το ισχυρό, κυρίαρχο εθνικό κράτος. Ο αρχηγός του PiS επέκρινε τα δικαστήρια ως θεσμό που είχε μεγάλη εξουσία, αλλά ήταν πέρα ??από κάθε έλεγχο και δεν εξελέγη από το λαό. “Η εξουσία πρέπει να βρίσκεται στα χέρια του έθνους”, τόνισε ο Κατσίνσκι. Κατηγόρησε τον αντίπαλό του Τουσκ ότι ήθελε να υποτάξει τη χώρα στη Γερμανία και τη Ρωσία. Το PiS, από την άλλη πλευρά, θέλει να κάνει την Πολωνία “βαρέων βαρών”. “Οι εχθροί μας προσπάθησαν να καταστρέψουν την Πολωνία. Απέτυχαν εντελώς”, είπε.
Ο Κατσίνσκι επαίνεσε τα κοινωνικά επιδόματα που έχουν ήδη θεσπιστεί – ειδικά το επίδομα τέκνου των 500 ζλότι (110 ευρώ), το οποίο θα αυξηθεί σε 800 ζλότι (173 ευρώ) από το επόμενο έτος. Πρότεινε επίσης μια ηλικία συνταξιοδότησης για τις γυναίκες μετά από 38 χρόνια εργασίας και για τους άνδρες μετά από 43 χρόνια εργασίας. Αυτή η ιδέα έχει συζητηθεί ξανά και ξανά τα τελευταία χρόνια, αλλά απορρίφθηκε επειδή ήταν πολύ ακριβή.
Ελεύθερες εκλογές – αλλά και δίκαιες;
Στις δημοσκοπήσεις, το PiS προηγείται του PO με μικρή διαφορά. Ωστόσο, κανένα κόμμα δεν είναι πιθανό να μπορέσει να κυβερνήσει μόνο του. Μια “πορεία ενός εκατομμυρίου” για τα δικαιώματα των γυναικών έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στη Βαρσοβία την 1η Οκτωβρίου. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Τουσκ ελπίζει ότι η πορεία θα κινητοποιήσει τους υποστηρικτές του και θα δώσει το προβάδισμα στο κόμμα του.
Αλλά το PiS έχει ρίξει όλους τους διαθέσιμους πόρους στην εκλογική μάχη, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών μέσων ενημέρωσης και των οικονομικών αποθεμάτων κρατικών εταιρειών. Ένα δημοψήφισμα πρόκειται να διεξαχθεί μαζί με τις βουλευτικές εκλογές και, σε αντίθεση με τις εκλογές, δεν υπάρχουν αυστηροί κανόνες για τη χρηματοδότησή του. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους πολλοί Πολωνοί πιστεύουν ότι αυτές οι εκλογές θα είναι ελεύθερες, αλλά όχι απαραίτητα και δίκαιες.