Του Τάσου Δασόπουλου
Κίνδυνο που μπορεί υπό προϋποθέσεις να απειλήσει τους στόχους του 2024 αποτελεί το ενδεχόμενο κλιμάκωσης της έντασης στην Μέση Ανατολή και επαγωγικά του προβλήματος που ήδη υπάρχει στην μεταφορά εμπορευμάτων μέσω της Ερυθράς θάλασσας προς το Σουέζ και την Μεσόγειο.
Το μεταφορικό κόστος για τις διαδρομές από και προς τις χώρες της Αραβικής Χερσονήσου έχει αυξηθεί κατά 3-4 φορές ενώ η εφοδιαστική αλυσίδα των τροφίμων που μεταφέρονταν μέσω του διαύλου έχει τα πρώτα σημαντικά προβλήματα μεγάλων καθυστερήσεων ή ακυρώσεων με αποτέλεσμα την σταδιακή άνοδο των τιμών. Χωρίς κανένας να μπορεί να βάλει στοίχημα για το πότε οι εμπορικές μεταφορές μέσω θαλάσσης θα ομαλοποιηθούν, όλο και περισσότεροι αναλυτές και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, συμφωνούν ότι το πρόβλημα θα κρατήσει αρκετούς μήνες.
Όλα αυτά ενώ μέχρι στιγμής δεν έχουμε πρόβλημα (πλην των καθυστερήσεων) στην μεταφορά πετρελαίου. Προς το παρόν οι προβλέψεις των αγορών αναφέρουν ότι οι μεταφορές θα συνεχιστούν κανονικά και στο ορατό μέλλον. Αυτό φαίνεται από την τιμή του αργού πετρελαίου, η οποία έχει υποχωρήσει ξανά κάτω από τα 80 δολάρια το βαρέλι.
Στον αυξανόμενο κίνδυνο από την κλιμάκωση της Μέσης Ανατολής θα προστεθούν, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι αδύναμες προοπτικές ανάκαμψης της Ευρωζώνης με τις προβλέψεις να θέλουν την Γερμανία να κινείται ανάμεσα στα όρια της στασιμότητας και της ύφεσης και για το 2024. Την ίδια ώρα Γαλλία και Ιταλία έχουν να περιμένουν μια μέτρια ανάπτυξη κοντά στο 1%.
Όλα αυτά χωρίς να μπορεί να ξεχάσει κανείς και τον κίνδυνο της επανόδου του Ντόναλτ Τράμπ στην Προεδρεία των ΗΠΑ μέσω των εκλογών του Νοεμβρίου το οποίο σε ό,τι αφορά την ΕΕ απασχολεί σοβαρά τις συζητήσεις και το παρασκήνιο του Οικονομικού φόρουμ στο Νταβός.
Οι προκλήσεις για την Ελλάδα
Απέναντι σε αυτό το δυσοίωνο σκηνικό η Ελλάδα στοχεύει φέτος σε ανάπτυξη της οικονομίας της κατά 2,9%. Ο στόχος της ανάπτυξης βασίζεται κατά το 60% στην υλοποίηση δημοσίων επενδύσεων, οι οποίες με την σειρά τους θα είναι συγχρηματοδοτούμενες από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΟΠΑ 2021 – 2027.
Οι επενδύσεις αυτές εκτός από κοινοτικούς πόρους θα απαιτήσουν σε ένα ποσοστό 30% – 35% τραπεζική χρηματοδότηση, η οποία θα είναι πιο ακριβή αν τα επιτόκια μείνουν όλο το χρόνου στα σημερινά επίπεδα ή ακόμη χειρότερα αν αυξηθούν ως αποτέλεσμα νέας ανόδου του πληθωρισμού. Με δεδομένη την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση σημείο αναφοράς των πληθωριστικών πιέσεων θα είναι αυτή τη φορά η κρίση στη Μέση Ανατολή όπως και το 2022 που είχε βασική αιτία τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αν η κρίση κλιμακωθεί και διαρκέσει περισσότερο από 3 μήνες θα επιτείνει την οικονομική επιβράδυνση της Ευρωζώνης και αυτό θα έχει αρνητική επίδραση και στις ελληνικής εξαγωγές, αλλά και στην ιδιωτική κατανάλωση που αποτελεί ακόμη σταθερό πυλώνα ανάπτυξης αντιπροσωπεύοντας το 65% του ΑΕΠ.
Η έμμεση επιβάρυνση
Η έμμεση επιβάρυνση θα προέλθει από το μεγαλύτερο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Με βάση τα στοιχεία που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδας για το 11μηνο Ιανουαρίου Νοεμβρίου του 2023, το έλλειμμα μειώθηκε κατά 6,73 δισ. ευρώ στα 11,9 δισ. ευρώ από 18,66 δισ. ευρώ το ίδιο διάστημα του 2022.
Με βάση τα στοιχεία μπορεί οι εισπράξεις του τουρισμού να είχαν αύξηση 15,9% ή 2,3 δισ. ευρώ, αλλά το μεγάλο μέρος της μείωσης είναι αποτέλεσμα της μείωσης του τεράστιου ελλείμματος στο ισοζύγιο αγαθών το οποίο περιορίστηκε κατά 6,9 δισ. ευρώ στα 29,65 δισ. ευρώ το 11μηνο του 2023 από 36,56 δισ. ευρώ το ίδιο διάστημα. Σε πρώτη ανάγνωση οι αριθμοί δείχνουν πόσο εξαρτημένη παραμένει η Ελληνική Οικονομία από τις εισαγωγές αγαθών. Σε δεύτερη ανάγνωση όμως φαίνεται ότι αν η σύρραξη στη Μέση Ανατολή καταφέρει να αυξήσει κι άλλο τις τιμές είναι βέβαιο, ότι θα έχουμε ένα τεράστιο
πλήγμα στο ΑΕΠ της χώρας.