Σαφή πορεία αποκλιμάκωσης και μικρότερης κλίμακας έκταση συγκριτικά με άλλα κράτη της ευρωζώνης, παρουσιάζει η επίπτωση στα κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών, από το κόστος εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων τους από τα κόκκινα δάνεια. Δεν είναι μόνο το στοίχημα που πέτυχε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα μειώνοντας σε μονοψήφιο ποσοστό τα NPEs, είναι και το εύρος της επίπτωσης του κόστους διαχείρισης στα κεφάλαιά του, που μπαίνει σε μετρήσιμη και συγκρίσιμη, καθοδική πορεία. Κόστος, που προέρχεται από τιτλοποιήσεις, πωλήσεις, διαγραφές και απώλειες τόκων από ληξιπρόθεσμες οφειλές και που αναπόφευκτα επηρεάζει το απόθεμα κεφαλαίων.
Η τελευταία έκθεση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) που φέρει τις υπογραφές των Δέσποινας Ντάικου (senior risk officer) και Μιχάλη Χαραλαμπίδη (chief risk officer) ρίχνει φως σε αυτή την πτυχή της εξυγίανσης των ισολογισμών, με ενδιαφέροντα συμπεράσματα για το τι συνέβη στις ελληνικές τράπεζες, αλλά και του πώς στέκονται απέναντι στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Αφορμή της έκθεσης, η οποία πραγματεύεται τις αντοχές των τραπεζών απέναντι σε όλα τα σενάρια «σοκ» , αποτέλεσαν τα stress tests της φετινής χρονιάς (τα επόμενα θα γίνουν το 2025), από όπου όπως είναι γνωστόν, εξήχθη το συμπέρασμα ότι οι αντοχές των ελληνικών τραπεζών – και στο ακραίο σενάριο – είναι πολύ υψηλές.
Όπως σημειώνεται μέσα στο πλαίσιο της έκθεσης, το «χτύπημα» των 228 μονάδων βάσης στα κεφάλαια των ελληνικών συστημικών τραπεζών (ακραίο σενάριο) αντανακλά τη σημαντική πρόοδο των τελευταίων ετών στη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού αλλά και της κερδοφορίας, ειδικά σε ό,τι αφορά την επιθετική εξυγίανση των ισολογισμών από Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια, παρά τις διεθνείς προκλήσεις της οικονομικής συγκυρίας που κυρίως εντοπίζονται σε γεωπολιτική αβεβαιότητα.
Με βάση πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η χώρα έφτασε να προσεγγίζει τα επίπεδα των αρχών της δεκαετούς κρίσης, τότε που ακόμη τα κόκκινα ήταν μεν θέμα, αλλά κανείς δεν φανταζόταν που θα εκτινάσσονταν .Το ποσοστό 8,6% NPEs στο σύνολο των τραπεζών (στοιχεία β΄ τριμήνου 2023) είχε να το δει η αγορά από το 2009, όταν ο δείκτης ήταν 8,8%.
Βασική παράμετρος που «ανακούφισε» την «εξάντληση» στα κεφάλαια των τραπεζών από την πορεία εξυγίανσης των τελευταίων ετών, αποτελεί η θετική συμβολή των καθαρών εσόδων από τόκους (NII) η οποία ενισχύθηκε από το υψηλό επιτοκιακό περιβάλλον.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, η Εθνική Τράπεζα είναι top σε απόδοση στην εσωτερική αγορά, καθώς και μία από τις καλύτερες σε απόδοση τράπεζες στην ΕΕ, καθώς κατατάσσεται στην πέμπτη θέση ανάμεσα σε 70 υπό παρακολούθηση τράπεζες , με μείωση- λόγω εξυγίανσης- των κεφαλαίων της (CET1) μόνο κατά 136 μονάδες βάσης. Με τη σειρά τους οι Eurobank, Πειραιώς και Alpha Bank έλαβαν αντίστοιχα την κατάταξη στην 12η θέση (μείωση κεφαλαίου κατά 220 μονάδες βάσης), 13η (240μ.β.) και 19η θέση (307μ.β.).
Οι αποδόσεις των ελληνικών συστημικών τραπεζών- επισημαίνεται στην έκθεση του ΤΧΣ- είναι πολύ καλύτερες όταν συγκρίνονται με τις αποδόσεις τραπεζών άλλων οικονομιών της Περιφέρειας της Ε.Ε, όπου δείχνουν κατά μέσο όρο επίπτωση στα κεφάλαια του CET1 κατά 375 μονάδες βάσης (στο πλαίσιο stress test με ορίζοντα τριών ετών).
Επίσης, είναι αξιοσημείωτο ότι η κάλυψη σε προβλέψεις των ελληνικών συστημικών τραπεζών για τα δάνεια του Stage 1 και Stage 2 είναι διπλά και έως 1,4 φορές υψηλότερες του μέσου όρου των τραπεζικών συστημάτων της ευρωζώνης. Σχετικά με την κάλυψη δανείων στο Stage 3 (επισφαλή) το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει ποσοστό κάλυψης 44,1% σχεδόν ίδιο με το μέσο όρο της ΕΕ (44,5% : Ιούνιος 2023). Τα στοιχεία αυτά οδηγούν τους μελετητές της έκθεσης του Ταμείου να επισημαίνουν τη σημαντική βελτίωση της ποιότητας δανειακού χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών την τελευταία πενταετία, σε βαθμό που έχει συγκλίνει με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, στο μέτωπο της κάλυψης από προβλέψεις.
Στο επιμέρους υπό ανάλυση θέμα «Capital Depletion Per Country» γίνεται ειδική αναφορά στην Ελλάδα, η οποία είναι η τέταρτη κατά σειρά χώρα στο top 5 των καλύτερων αποδόσεων σε επίπεδο depletion στον κεφαλαιακό δείκτη CET 1: Πρώτη είναι η Ουγγαρία με επίπτωση στο CET1 μόλις μείον 77 μονάδες βάσης, δεύτερη η Πολωνία με μείον 170 μονάδες, ακολουθεί η Νορβηγία με μείον 212, τέταρτη έρχεται η χώρα μας με μείον 228 μονάδες επίπτωση στα κεφάλαιά της από εξυγίανση NPEs και η πεντάδα ολοκληρώνεται με την Ισπανία, με μείον 242 μονάδες.
Και μάλιστα, στη σύγκριση αυτή πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι τα αποτελέσματα για την Ελλάδα και την Ισπανία είναι περισσότερο αντιπροσωπευτικά καθώς στη σύγκριση έχουν συμπεριλάβει μεγαλύτερο δείγμα τραπεζών σε σχέση με τις τρεις πρώτες χώρες, οι οποίες συμμετείχαν στην ανάλυση με 1 ή 2 τράπεζες. Στην Ελλάδα, συμμετέχουν όλες οι συστημικές τράπεζες (Εθνική, Eurobank, Alpha Bank και Πειραιώς).
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι συστημικές τράπεζες εμφάνισαν μια επίπτωση τα τάξεως των 459 μονάδων βάσης στα κεφάλαιά τους, μικρότερη κατά 26 μονάδες σε σχέση με την αντίστοιχη μείωση που παρατηρήθηκε το 2021 στα stress tests της EBA (που ήταν 485 μονάδες).