Τα κριτήρια ESG και κυρίως η κλιματική αλλαγή θα είναι, όπως όλα δείχνουν, αυτά που θα καθορίζουν από τούδε και στο εξής το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις μεγάλες επιχειρήσεις, όπως επίσης και τις σχέσεις τους με τις τράπεζες.
Από ακτινογραφία περίπου 100 ερωτήσεων θα περάσουν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, μαζί με την Παγκρήτια και την Attica Bank, τους 150 μεγαλύτερους πελάτες τους η καθεμία σε ό,τι αφορά τις πρακτικές ESG (Περιβαλλοντική, Κοινωνική και Εταιρική Διακυβέρνηση), μια και οι κίνδυνοι του κλίματος σε συνδυασμό με την εταιρική διακυβέρνηση θα αποτελούν τα βασικότερα κριτήρια αξιολόγησης των επιχειρήσεων για τους όρους χρηματοδότησής τους.
Άλλωστε, ο τρόπος με τον οποίο οι τράπεζες αξιολογούν πλέον τις επιχειρήσεις και τους κινδύνους που απορρέουν από τη σχέση τους με αυτές θα είναι παράγοντες καθοριστικοί για την κεφαλαιακή τους αξιολόγηση από τις εποπτικές αρχές.
Οι περιβαλλοντικές ρυθμίσεις και η κλιματική αλλαγή καθίστανται ζήτημα δυσεπίλυτο τόσο για τις ίδιες τις επιχειρήσεις όσο και για τα πιστωτικά ιδρύματα και απαιτούν αυστηρούς κανόνες διαχείρισης.
Ας σημειωθεί, άλλωστε, πως τα πιστωτικά ιδρύματα της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και οι συστημικές ελληνικές τράπεζες, προσέρχονται με στοιχεία του τέλους του έτους σε ένα νέο κλιματικό stress test και θα πρέπει ταχύτατα να προσαρμόσουν τις πρακτικές λειτουργίας τους. Αντιστοίχως, σταδιακά από τους εγχώριους επόπτες θα αξιολογούνται
και οι μη συστημικές τράπεζες.
Τι θα ζητηθεί
Οι 150 επιχειρήσεις-μεγαλύτεροι πελάτες κάθε τράπεζας θα κληθούν από τα πιστωτικά τους ιδρύματα να αξιολογηθούν με κριτήρια βιωσιμότητας. Τα κριτήρια αυτά αξιολογούν τις επιπτώσεις λειτουργίας των επιχειρήσεων στο περιβάλλον και στην κοινωνία, ενώ συγχρόνως θα αξιολογηθεί και η εταιρική διακυβέρνηση που εφαρμόζουν οι συγκεκριμένες εταιρείες. Στο παραπάνω τρίπτυχο επικεντρώνονται πλέον η επενδυτική κοινότητα και όλοι οι συνεργάτες των επιχειρήσεων.
Το κόστος κεφαλαίων των εταιρειών είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον τρόπο λειτουργίας τους και με το πώς οι επιχειρήσεις αξιολογούν τους κινδύνους. Η ενσωμάτωση από την πλευρά των εταιρειών των παραπάνω κριτηρίων στη λειτουργία τους δημιουργεί από τη μία ισχυρή κερδοφορία, ενώ από την άλλη περιορίζει τους σχετικούς κινδύνους τόσο για τις ίδιες τις εταιρείες όσο και για τους χρηματοδότες τους ή τους επενδυτές τους.
Η πλατφόρμα
Στόχος της συγκεκριμένης αυτής έρευνας είναι να βελτιωθούν οι επιδόσεις των εταιρειών, αλλά και των ίδιων των τραπεζών. Οι τράπεζες συστήνουν μια πλατφόρμα, την ESGr, η οποία θα υποστηρίζεται από την «Τειρεσίας» που διαθέτει τεχνογνωσία στα πληροφοριακά αυτά συστήματα.
Το πλέγμα των ερωτήσεων θα έχει και κλαδική υπόσταση, καθώς -πέρα από τους 150 μεγαλύτερους πελάτες της κάθε τράπεζας θα επιλεγούν και οι πέντε μεγαλύτεροι ανά κλάδο.
Η διατραπεζική πρωτοβουλία εξυπηρετεί μεταξύ άλλων την ομοιογένεια των κριτηρίων στην κατάρτιση του ερωτηματολογίου, αλλά και μια προσπάθεια των τραπεζών να εναρμονιστούν οι εταιρείες με τις κείμενες νομοθεσίες και κυρίως με την ευρωπαϊκή οδηγία για την εταιρική αειφορία.
Το ερωτηματολόγιο
- Περιβάλλον – κλίμα: Η κλιματική αλλαγή θα είναι κυρίαρχη στο ερωτηματολόγιο. Άλλωστε, οι τράπεζες αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν σημαντικούς κινδύνους που έχουν ξεσπάσει σε τουριστικές περιοχές στις οποίες έλαβαν χώρα πυρκαγιές, αλλά και σε περιοχές που βιομηχανικές μονάδες χτυπήθηκαν από τις πλημμύρες. Επομένως, οι πολιτικές των εταιρειών σε θέματα περιβαλλοντικά θα είναι πρωταρχικές στο ερωτηματολόγιο, όπως η ανάπτυξη εργασιών με βάση την κλιματική αλλαγή, θα συλλέγονται στοιχεία ιστορικά για το κατά πόσο οι εταιρείες επηρεάστηκαν από τα δεδομένα των τελευταίων ετών σε επίπεδο φήμης, πελατείας, κύκλου εργασιών κ.ά., πόσο έχουν αξιολογηθεί κόστη που αυξάνονται λόγω κλιματικών αλλαγών, σε τι ποσοστό υιοθετούνται πολιτικές χαμηλών ρύπων κ.λπ. Επίσης, θα εξετάζεται πόσο οι εταιρείες ενεργοποιούνται σε περιβάλλοντα όπου η καταπόνηση του εδάφους είναι μεγάλη. Θα αναζητούνται μελέτες για την αντιμετώπιση κινδύνων που έχουν ήδη ξεσπάσει ή ενδέχεται να ξεσπάσουν στο περιβάλλον όπου οι εταιρείες δραστηριοποιούνται, κατά πόσο τα πελατολόγιά τους έχουν εξάρτηση από παρόμοιους κινδύνους και σε ποιο βαθμό.
- Κοινωνική ευθύνη: Στο κομμάτι της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ) θα αναζητηθούν οι πολιτικές των εταιρειών σε σχέση με την υγεία και την ασφάλεια της εργασίας, πολιτικές ισότητας των φύλων και συμπερίληψης, αλλά και αξιολόγηση κινδύνων που αφορούν στην υγεία σε αλυσίδες εφοδιασμού, τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.λπ. Θα αναζητηθούν δηλαδή κίνδυνοι που μπορούν να προκύψουν από διεκδικήσεις από πρόστιμα περί μη τήρησης της νομοθεσίας αλλά και επί της ουσίας από προβλήματα υγείας που θα πλήξουν την εφοδιαστική αλυσίδα. Συγχρόνως η ανάπτυξη της επιχείρησης θα μετρηθεί με νέες προσλήψεις, στοιχεία εκπαίδευσης, ύψος αμοιβών.
- Διακυβέρνηση: Σε ό,τι αφορά την εταιρική διακυβέρνηση, το ερωτηματολόγιο θα επικεντρώσει στην επιχειρηματική δεοντολογία, στη χάραξη της στρατηγικής βιωσιμότητας, στη διαμόρφωση οργάνων στην ανώτερη και ανώτατη διοίκηση που παρακολουθούν όλα τα παραπάνω κριτήρια.
Ιδιαίτερο είναι το ενδιαφέρον κυρίως σε κλάδους υψηλής ευαισθησίας (πχ. κατασκευές ή ρυπογόνες βιομηχανίες) κατά πόσο οι εταιρείες μετέχουν σε δείκτες ESG ή και σε άλλους οικονομικούς δείκτες οι οποίοι υπολογίζουν τα κριτήρια ESG. Συνθέσεις διοικητικών συμβουλίων (άνδρες – γυναίκες) ή και περιστατικά διαφθοράς που έχουν απασχολήσει τις εταιρείες βρίσκονται και αυτά στο επίκεντρο των ερωτηματολογίων.
Όλα τα παραπάνω σε ένα εύρος χρόνου θα αποτελέσουν σημαντικά συμπεράσματα για τις τράπεζες που θα μπορούν να αναμορφώσουν τις πολιτικές τους και να επιμετρήσουν διαφορετικά την επικινδυνότητα των πελατών τους. Νέοι αλγόριθμοι αναμένεται να πλαισιώσουν τις δανειοδοτήσεις των επιχειρηματιών τουλάχιστον των μεγαλύτερων εξ αυτών που είναι και εκείνοι οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερα προβλήματα στους επενδυτές και στις τράπεζες.
Ωστόσο θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως το μοντέλο αυτό θα πάει και σε μικρότερες επιχειρήσεις σε έναν δεύτερο χρόνο και θα διαμορφώσει ένα διαφορετικό status για τον τρόπο λειτουργίας τους και για τον τρόπο χρηματοδότησής τους, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις εκείνες που οι επιχειρήσεις αυτές επιδοτούνται.