Έξι αντίδοτα χρησιμοποιούν οι τράπεζες προκειμένου να περιορίσουν τις συνέπειες από την προβληματική πιστωτική επέκταση τόσο στην επιχειρηματική όσο και στη στεγαστική πίστη.
Γιατί μπορεί τα πιστωτικά ιδρύματα να βγάζουν δυνατά κέρδη μέσα στη χρήση, ωστόσο πρέπει να διαμορφώσουν και τις προϋποθέσεις, ώστε -όταν τα επιτόκια αποκλιμακωθούν- να επιτραπεί η ισχυρή άνοδος των εργασιών τους.
Φρέναρε απότομα τον Ιούλιο η χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας, όπως άλλωστε κατέγραψαν τα στοιχεία της ΤτΕ, ως απότοκο της ισχυρής ανόδου των επιτοκίων. Από τον Ιούλιο του 2022 η ΕΚΤ έχει ανεβάσει τα επιτόκια κατά 425 μονάδες βάσης, οι οποίες έχουν περάσει σε όλα τα υφιστάμενα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου ιδιωτών και επιχειρήσεων.
Κατά σχεδόν 1,4 δισ. ευρώ μειώθηκαν τα υπόλοιπα δανείων στον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος τον Ιούλιο.
Ισχυρό πλήγμα δέχθηκε η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων που ήταν αρνητική κατά 1,23 δισ. ευρώ.
Τα αντίδοτα
Προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κατάσταση αυτήν οι τράπεζες:
- Τρέχουν με όσο πιο γρήγορους ρυθμούς γίνεται τα δάνεια του RRF, που είναι και αυτά που έχουν ζήτηση μιας και φέρουν λογικά επιτόκια. Άλλωστε οι συγκεκριμένες χορηγήσεις είναι εκείνες που μπορούν να στηρίξουν την πιστωτική επέκταση, παρατηρούν κύκλοι της τραπεζικής αγοράς. Συγχρόνως οι ίδιοι κύκλοι σημειώνουν πως αναμένεται επέκταση του προγράμματος για τη χώρα μας κυρίως στον κλάδο της ενέργειας κατά 5 δισ. ευρώ τουλάχιστον. Έτσι το σύνολο των εγκεκριμένων κεφαλαίων στο πλαίσιο του RRF θα πλησιάσει τα 28 δισ. ευρώ.
- Στο ίδιο πλαίσιο οι τράπεζες «τρέχουν» και όλα τα υπόλοιπα προγράμματα στα οποία τα επιτόκια επιδοτούνται όπως τα προγράμματα της Αναπτυξιακής Τράπεζας ή άλλες χρηματοδοτήσεις επιδοτούμενες από την Ε.Ε.
- Προκειμένου να μην υπάρξουν κόκκινα δάνεια ιδιαίτερα στη στεγαστική πίστη οι τράπεζες είναι έτοιμες να συνεχίσουν την «επιδότηση» του επιτοκίου η οποία ξεκίνησε από τον περασμένο Μάιο και για έναν χρόνο σε όσα δάνεια ήταν ενήμερα και κυμαινόμενου επιτοκίου. Τραπεζικοί κύκλοι αναφέρουν πως οι τράπεζες φαίνεται να είναι διατεθειμένες να συνεχίσουν το πρόγραμμα αυτό και πέραν της λήξης του, αν τυχόν έως τότε δεν υπάρξει αποκλιμάκωση των επιτοκίων. Ας σημειωθεί πως τα δυνητικά διαφυγόντα έσοδα από τις τράπεζες για το πρόγραμμα αυτό δεν ξεπερνούν τα 300 εκατ. ευρώ.
- Επιχειρούν να συνταιριάξουν ακίνητα που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους προκειμένου να βρουν λύσεις για προγράμματα όπως το γνωστό «Σπίτι μου», που σημειώνει αξιόλογη επιτυχία, αλλά και γενικότερα για τις περιπτώσεις που υπάρχει ενδιαφέρον για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων.
- Οι τράπεζες θα συνεχίσουν τη στήριξη των ευάλωτων δανειοληπτών σε όλα τα επίπεδα, μιας και φαίνεται πως η καθυστέρηση του φορέα δεν αφήνει περιθώρια για άλλη διαχείριση. Άλλωστε, υπάρχουν προγραμματισμένοι πλειστηριασμοί για μέχρι το τέλος του έτους που κινούνται στους 10.000.
- Νέα και ελκυστικά προγράμματα σχεδιάζονται από τα πιστωτικά ιδρύματα, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις εκείνες που είναι δυνατή η ψηφιακή παροχή χορηγήσεων.
Τα στοιχεία της ΤτΕ καταγράφουν έντονα το πρόβλημα, το οποίο δείχνει πως θα συνεχιστεί μιας και δεν μπορεί να αποκλειστεί άλλη μια αύξηση επιτοκίων στις 14 Σεπτεμβρίου από την ΕΚΤ, καθώς το τέρας του πληθωρισμού δεν τιθασεύεται. Η εξέλιξη αυτή θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το κλίμα στην πιστωτική επέκταση και θα συρρικνώσει περαιτέρω τις όποιες χορηγήσεις.
Τον Ιούλιο του 2023 o ετήσιος ρυθμός μεταβολής της συνολικής χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα μειώθηκε σε 1,2% από 2,8% τον προηγούμενο μήνα.
Η μηνιαία καθαρή ροή της συνολικής χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα ήταν αρνητική κατά 1,39 δισ. ευρώ, έναντι θετικής καθαρής ροής 1,79 δισ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα.
Η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις, τον Ιούλιο του 2023, ήταν αρνητική κατά 1,23 δισ. ευρώ, έναντι θετικής καθαρής ροής 1,63 δισ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα, και ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής μειώθηκε σε 3,6% από 6,3% τον προηγούμενο μήνα. Ειδικότερα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (ΜΧΕ) μειώθηκε σε 3,0% από 5,8% τον προηγούμενο μήνα.
Η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησής τους ήταν αρνητική κατά 1,20 δισ. ευρώ, έναντι θετικής καθαρής ροής 1,39 δισ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των λοιπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων μειώθηκε σε 8,5% από 11,1% τον προηγούμενο μήνα.
Η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησής τους ήταν αρνητική κατά 28 εκατ. ευρώ, έναντι θετικής καθαρής ροής 234 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα. Η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τους ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις ήταν αρνητική κατά 78 εκατ. ευρώ, έναντι θετικής καθαρής ροής 103 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησής τους διαμορφώθηκε σε -2,9%, από -2,4% τον προηγούμενο μήνα.
Αρνητική κατά 84 εκατ. ευρώ ήταν η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, τον Ιούλιο του 2023, έναντι θετικής καθαρής ροής 63 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο.