Οι καταστροφές στη Θεσσαλία θα επηρεάσουν την οικονομική δραστηριότητα και το ΑΕΠ της χώρας, ειδικά κατά το 3ο τρίμηνο της φετινής χρονιάς.
Η διακοπή της λειτουργίας χιλιάδων επιχειρήσεων, το «κόψιμο» της Ελλάδας στα δύο για αρκετές ημέρες, λόγω της συσσώρευσης υδάτων στην ΠΑΘΕ, η καταστροφή της αγροτικής και της ζωικής παραγωγής θα αποτυπωθούν στην οικονομική δραστηριότητα της περιφέρειας και της χώρας. Το θέμα είναι η έκταση των απωλειών που θα καταγραφούν, καθώς όσο απομακρύνεται η μέρα αποκατάστασης της ομαλότητας, τόσο μεγαλώνει ο «λογαριασμός». Ο προβληματισμός για την πορεία της οικονομίας κατά το 3ο τρίμηνο εντείνεται καθώς οι καταστροφές της Θεσσαλίας δεν είναι η μοναδική «εστία» ανησυχίας για την περίοδο Ιουλίου – Σεπτεμβρίου.
Αύξηση της τιμής του πετρελαίου
Η αύξηση της διεθνούς τιμής του πετρελαίου θα «χτυπήσει» το ενεργειακό και το εμπορικό ισοζύγιο. Ο Ιούλιος έκλεισε με μείωση τζίρου για τις εταιρείες που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, ενώ «πυλώνες» του τουριστικού προϊόντος της χώρας (Ρόδος, Κέρκυρα) επλήγησαν από καταστροφικές πυρκαγιές. Μένει να φανεί επίσης η επίπτωση της συνεχιζόμενης ακρίβειας στην ιδιωτική κατανάλωση, ειδικά κατά τον μήνα Σεπτέμβριο, κατά τον οποίο τα νοικοκυριά έρχονται αντιμέτωπα με τις υποχρεώσεις του φθινοπώρου. Ο πήχης για την ανάπτυξη μπαίνει και για το 3ο τρίμηνο πάνω από 2%.
Το πρώτο εξάμηνο έχει κλείσει με θετική μεταβολή 2,4%, δηλαδή ακριβώς πάνω στον στόχο που έχει τεθεί για το σύνολο της φετινής χρονιάς. Ως εκ τούτου και στο 3ο τρίμηνο -το οποίο έχει πολύ μεγάλη συμβολή στην ετήσια οικονομική δραστηριότητα λόγω τουρισμού- πρέπει να κλείσει εντός των προβλέψεων για να εξακολουθεί να θεωρείται εφικτός ο ετήσιος στόχος του +2,3% για τη φετινή χρονιά.
Οι φυσικές καταστροφές -πολύ μεγάλης έκτασης στο γ’ τρίμηνο, καθώς εκτός από τις πλημμύρες στη Θεσσαλία και άλλες χώρες είχαμε και τις καταστροφικότερες πυρκαγιές των τελευταίων ετών- «κόβουν» ΑΕΠ βραχυπρόθεσμα, ενώ σε δεύτερο χρόνο δημιουργούν τις προϋποθέσεις για αύξηση των επενδύσεων λόγω της προώθησης των έργων αποκατάστασης. Το γ’ τρίμηνο του 2023 θα είναι η περίοδος που θα αποτυπωθούν οι αρνητικές συνέπειες στην ελληνική οικονομία και μάλιστα όχι στο σύνολό τους, καθώς ακόμη το φαινόμενο της επίπτωσης στην οικονομική δραστηριότητα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Όσο παραμένουν οι δρόμοι κλειστοί, όσο παραμένουν ανενεργές οι επιχειρήσεις, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι επιπτώσεις. Όμως η καταγραφή τους θα αργήσει να γίνει.
Τρεις μεταβλητές
Οι επιπτώσεις στον τζίρο των εταιρειών κατά τον μήνα Σεπτέμβριο θα αποτυπωθούν στις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ στα μέσα Νοεμβρίου, ενώ συνολικά η πορεία του ΑΕΠ για το γ’ τρίμηνο θα γίνει γνωστή τον Δεκέμβριο. Σταδιακά, μέχρι τότε, θα αρχίσουν να αποτυπώνονται και άλλες «μεταβλητές»:
- Εικόνα για την πορεία του τουρισμού για τον πρώτο «θερμό» μήνα του καλοκαιριού (τον Ιούλιο) θα έχουμε την επόμενη βδομάδα μέσα από τη δημοσίευση των στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Ήδη υπάρχουν οι πρόδρομοι δείκτες που δείχνουν θετική πορεία του τουρισμού κατά το πρώτο εξάμη- νο, αλλά και σημαντικό αριθμό αφίξεων, μεγαλύτερο μάλιστα σε σχέση με πέρυσι. Όμως, η ΤτΕ είναι αυτή που θα καταγράψει τη μεταβολή στα έσοδα. Ο Ιούλιος είναι ένας από τους τρεις μήνες που αποδίδουν τα περισσότερα έσοδα. Και θα είναι ενδεικτικός καθώς «σημαδεύτηκε» και από τον παρατεταμένο καύσωνα αλλά και από τις καταστροφικές πυρκαγιές.
- Η απότομη άνοδος της διεθνούς τιμής του πετρελαίου ειδικά μετά τα μέσα Αυγούστου δεν βοηθάει στην ανάπτυξη. Στο πρώτο εξάμηνο, το «φθηνό» πετρέλαιο αλλά και η αποκλιμάκωση της τιμής του φυσικού αερίου βοήθησαν στο να κλείσει το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατά το πρώτο εξάμηνο. Αποτυπώθηκε μάλιστα και στο ΑΕΠ του α’ εξαμήνου. Το ερώτημα είναι πόσο θα συνεχιστεί η άνοδος του πετρελαίου και ποια θα είναι η επίπτωση όχι μόνο στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, αλλά και στην οικονομική δραστηριότητα καθώς οι μεταφορές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις τιμές των προϊόντωνάρα και την κατανάλωση.
- Τα πρώτα στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΛΣΤΑΤ για τη συνολική πορεία των επιχειρήσεων τον Ιούλιο δείχνουν μείωση τζίρου. Βεβαίως, η απώλεια του 7% πηγάζει κυρίως από την -φυσιολογική λόγω μείωσης των τιμών- απώλεια εσόδων στον κλάδο της πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας. Όμως, ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί η μείωση του τζίρου στη μεταποίηση και το «πάγωμα» των εσόδων στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο. Μείωση τζίρου δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη και αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ, καθώς η προστιθέμενη αξία (ουσιαστικά το κέρδος) είναι αυτό που μετράει. Ωστόσο, η κατανάλωση είναι ένα πολύ κρίσιμο μέγεθος καθώς συνδράμει με ποσοστό άνω του 75% στο συνολικό ΑΕΠ της χώρας. Και η κατανάλωση είναι αυτή που πλήττεται από την αύξηση των επιτοκίων (σ.σ. είχαμε δύο μέσα στο γ’ τρίμηνο μόνο), από την ακρίβεια, ακόμη και από το κλίμα στην αγορά λόγω των φυσικών καταστροφών.