«Η Κοζάνη είναι εκ των πρωταγωνιστών της Ευρώπης» αναφέρει ο Δήμαρχος Κοζάνης, Λάζαρος Μαλούτας, σε άρθρο του στο in και προσθέτει: «Η Κοζάνη κατόρθωσε το 2023 να αποσπάσει χρηματοδότηση, ως ο μοναδικός Δήμος στην Ελλάδα και ανάμεσα στους 53 στην Ευρώπη, στο πλαίσιο των Πιλοτικών Πόλεων της Ευρώπης για την έρευνα σχετικά με την βιωσιμότητα της Τηλεθέρμανσης, ενώ είναι εταίρος μεταξύ άλλων και σε ένα έργο «φάρο» το οποίο επιλέχθηκε ανάμεσα στα 5 σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους, πρωτοβουλία η οποία μετασχηματίζεται πλέον σε Αποστολή της ΕΕ» υποστηρίζει στο άρθρο του μεταξύ άλλων, επιβεβαιώνοντας όλους εκείνους που υποστηρίζουν πως ο Δήμος Κοζάνης έχει κάνει σημαντικά βήματα προς το μέλλον.
Ακολουθεί το άρθρο του Δημάρχου Κοζάνης Λάζαρου Μαλούτα:
«Δύο έννοιες κυριαρχούν σήμερα στην Ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα για την τοπική αυτοδιοίκηση του 2030: Ανθεκτικότητα και Κλιματική Ουδετερότητα. Αυτές οι έννοιες-στόχοι, σύνθετες στη σύλληψή τους, δημιουργούν εύλογη σύγχυση στους εφαρμοστές των διακηρυγμένων στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, πόσο μάλλον στους πολίτες. Η σύγχυση αυτή αντανακλάται και στο τοπικό επίπεδο πολλών δήμων της Ευρώπης, καθιστώντας την προσαρμογή τους στην κλιματική αλλαγή δυσχερέστερη. Ιδίως δε σε όσους δήμους δεν υπήρχε μια σχετική ετοιμότητα, η προσπάθεια που θα πρέπει να καταβάλουν τα επόμενα έτη θα είναι ακόμη μεγαλύτερη, δίνοντας μάχη με το χρόνο.
Ο Δήμος Κοζάνης, προτού ακόμη στεγνώσει το μελάνι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, διαθέτοντας ταχύτατα αντανακλαστικά, αναπροσανατόλισε από το 2019 τη στρατηγική του προς την κατεύθυνση της μετάβασης στη μετά-λιγνίτη εποχή. Ένας δήμος, στα όρια του οποίου λάμβαναν χώρα οι πλέον έντονες εξορυκτικές δραστηριότητες λιγνίτη στην Ευρώπη, ενώ εξακολουθεί να διαθέτει σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με την υψηλότερη σε συγκέντρωση εγκατεστημένη ισχύ.
Η «αλυσίδα» αυτή λιγνίτη, που χαρακτήριζε το μέχρι πρότινος αναπτυξιακό μοντέλο της περιοχής, ευθύνονταν για την ευημερία της Κοζάνης ή τουλάχιστον αυτό έδειχναν οι σχετικοί αναπτυξιακοί δείκτες. Όμως, η ευημερία αυτή δεν ήταν άνευ τιμήματος. Η περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής σε τριπλό επίπεδο (υπέδαφος, έδαφος και αέρας) καθώς και η επικέντρωση των οικονομικών δραστηριοτήτων γύρω από το λιγνίτη, αποκάλυψε τον πιο αδύναμο κρίκο.
Οι εξελίξεις σε παγκόσμιο, Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, που προήλθαν από τη συνειδητοποίηση του αντικτύπου της κλιματικής κρίσης, άσκησαν ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις στην αλυσίδα αυτή, μέχρι που έσπασε.
Ο Δήμος Κοζάνης, λίγους μήνες μετά την υιοθέτηση από την Ελληνική Κυβέρνηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, καθώς και την ανακοίνωση του Πρωθυπουργού στην Γενική Συνέλευση των ΗΕ σχετικά με την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, παρουσίασε στο Δημοτικό Συμβούλιο, δίνοντας μάχη με το χρόνο, τη Στρατηγική για την Δίκαιη Μετάβαση με βασικό στόχο να καταστεί η Κοζάνη Πόλος Αειφορίας και Καινοτομίας στο πλαίσιο μιας Κοινωνικά Δίκαιης Μετάβασης για Όλους τους Πολίτες. Παράλληλα ολοκληρωνόταν ή επικαιροποιούνταν μια σειρά επιμέρους σχεδίων, όπως το Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας και Κλίματος, το σχέδιο για την Κυκλική Οικονομία, την Κινητικότητα, τα Απορρίμματα και τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό.
100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις
Το φθινόπωρο του 2021 η Κοζάνη ήταν πανέτοιμη να ανταποκριθεί στο κάλεσμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αποστολή των 100 Κλιματικά Ουδέτερων και Έξυπνων Δήμων έως το 2030 αφού είχε ήδη κηρύξει από τον Ιούλιο του ιδίου έτους «Κατάσταση Ανάγκης για το Κλίμα», ως ο πρώτος Δήμος στην Ελλάδα. Ήταν έτοιμη ακόμη για να ενταχθεί στο Δίκτυο Πράσινων Δήμων της Ευρώπης, ενώ με επιτυχία εντάχθηκε και στις Ευφυείς Πόλεις το 2023.
Η ετοιμότητα αυτή γίνεται ακόμη πιο χαρακτηριστική λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η Κοζάνη κατόρθωσε το 2023 να αποσπάσει χρηματοδότηση, ως ο μοναδικός Δήμος στην Ελλάδα και ανάμεσα στους 53 στην Ευρώπη, στο πλαίσιο των Πιλοτικών Πόλεων της Ευρώπης για την έρευνα σχετικά με την βιωσιμότητα της Τηλεθέρμανσης, ενώ είναι εταίρος μεταξύ άλλων και σε ένα έργο «φάρο» το οποίο επιλέχθηκε ανάμεσα στα 5 σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους, πρωτοβουλία η οποία μετασχηματίζεται πλέον σε Αποστολή της ΕΕ.
Από τα παραπάνω γίνεται προφανές πως η Κοζάνη δεν κατατάσσεται πλέον στους ακόλουθους ή στους μεσαίους σε όρους ετοιμότητας Δήμους της Ελλάδας, αλλά ανάμεσα στους λίγους πρωταγωνιστές της Ευρώπης.
Η Κοζάνη σήμερα έχει κατορθώσει να περάσει το κατώφλι του χθες βαδίζοντας με γοργά αλλά σταθερά βήματα στο αύριο. Κι αυτό είναι το μοναδικό δίλημμα για την επόμενη αυτοδιοικητική περίοδο: Αν θα πάει μπροστά ή πίσω.
Το δίλημμα αυτό γίνεται ξεκάθαρο στο βαθμό που το «μπροστά» σημαίνει τέσσερα πράγματα: Πράσινος Δήμος, Έξυπνος Δήμος, Ανοικτός Δήμος και Ολιστικός Δήμος.
Πράσινος Δήμος γιατί η Κοζάνη έχει σε εξέλιξη έργα που βελτιώνουν οριζόντια κάθε τομέα της καθημερινότητας, από την ποιότητα των υδάτων μέχρι, την ποιότητα του αέρα, της κινητικότητας, της παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης και της θερμικής. Γιατί με την Ενεργειακή Κοινότητα που ίδρυσε αναμένεται να εκμηδενίσει ουσιαστικά το ενεργειακό κόστος του Δήμου, ενώ με την έρευνα σχετικά με την αντικατάσταση του πετρελαίου ως καυσίμου στο λεβητοστάσιο αιχμής της Τηλεθέρμανσης, αναμένεται να μειώσει το ενεργειακό κόστος του αγαθού αυτού. Γιατί με την αξιοποίηση της βιομάζας και της λυματολάσπης, αναμένεται να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της Τηλεθέρμανσης για το μέλλον.
Έξυπνος Δήμος γιατί η Κοζάνη έχει σε εξέλιξη έργα στην κατεύθυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού, δημιουργώντας έναν Κόμβο Εκπαιδευτικής Καινοτομίας, ένα προηγμένο Κέντρο Διάδοσης Τεχνολογίας, εκπαιδευτικές και αθλητικές υποδομές, στο πλαίσιο ενός έργου ΣΔΙΤ προϋπολογισμού άνω των 80 εκατ. Ευρώ, ενώ και με το μετασχηματισμό του πρώην Βιοτεχνικού Πάρκου σε Επιχειρηματικό Πάρκο προηγμένων Τεχνολογιών, αναμένεται να ενισχυθεί η έρευνα και η καινοτομία σε κάθε τομέα της οικονομίας, από την εκπαίδευση έως την επιχειρηματικότητα και τον πρωτογενή τομέα.
Ανοικτός Δήμος γιατί τόσο κατά στο σχεδιασμό του Κλιματικού Συμφώνου 2030, καθώς και του Κλιματικού Σχεδίου Δράσης και του Επενδυτικού Πλάνου προϋπολογισμού 800 εκατ. Ευρώ που το συνοδεύουν, όσο και κατά την εφαρμογή του, οι πολίτες καλούνται να συν-σχεδιάσουν δράσεις που θεωρούν καταλληλότερες για την βελτίωση της ζωής τους. Γιατί τα εργαστήρια διαβούλευσης που ξεκίνησαν από το 2021, θα αναδείξουν τους επόμενους μήνες μια Κλιματική Επιτροπή Πολιτών, ως το σημαντικότερο όργανο διαβούλευσης και λογοδοσίας της κοινωνίας των πολιτών.
Ολιστικός Δήμος γιατί δεν αφήνει κανέναν πίσω. Δημιουργεί ένα δίχτυ ασφαλείας για κάθε αδύναμο πολίτη. Ένα δίχτυ φροντίδας και κοινωνικής προστασίας για τους πιο ευαίσθητους συμπολίτες μας, τους ηλικιωμένους, τα ΑμεΑ, όλους εκείνους που βρίσκονται σε ενεργειακή ένδεια.
Έτσι τα οφέλη που προκύπτουν για τους δημότες, ως καταναλωτές και χρήστες όλων αυτών των υπηρεσιών, σημαίνουν λιγότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, που με τη σειρά τους σημαίνουν λιγότερο κόστος κατανάλωσης, περισσότερη εξοικονόμηση πόρων, καθαρότερο αέρα, περισσότερο ελεύθερο χρόνο και χώρο, και συνεπώς, καλύτερη καθημερινότητα και ποιότητα ζωής για όλους.
Είναι οφέλη άμεσα, χειροπιαστά, που καθιστούν την Κοζάνη κλιματικά ουδέτερη, έξυπνη και ανθεκτική. Οφέλη που ανακουφίζουν οικονομικά το επιβαρυμένο νοικοκυριό, που δημιουργούν μια νέα οικονομία και δουλειές για όλους, που φροντίζουν για τις ανάγκες όλων χωρίς διακρίσεις, όχι μόνο των λίγων ή των πολλών. Οφέλη που δίνουν προοπτική στους νέους να μείνουν ή να επιστρέψουν στον τόπο τους και να δημιουργήσουν. Που δίνουν επιτέλους λόγο στους πολίτες, καθιστώντας τους συμμέτοχους στη λήψη αποφάσεων και στο σχεδιασμό.
Το δίλημμα λοιπόν είναι ξεκάθαρο: Ή αγκαλιάζουμε το αύριο που έρχεται με ορμή ή διολισθαίνουμε σε μια δραματική κατάσταση, που όμοιά της η Κοζάνη δεν έχει γνωρίσει, τουλάχιστον κατά τον τελευταίο μισό αιώνα ανάπτυξής της.
Αξιοποιώντας το επιστημονικό υπόβαθρο των ανθρώπων της παράταξής μας, την εξειδικευμένη εμπειρία σε θέματα ανάπτυξης σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και την αποδεδειγμένη ικανότητα στην υλοποίηση εμβληματικών έργων, καταθέτουμε μια ολοκληρωμένη και κοστολογημένη πρόταση, αγκαλιάζοντας μαζί με τους πολίτες και για τους πολίτες, το αύριο της Κοζάνης.