Στη Βουλή κατατέθηκε το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με τίτλο «Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης και λοιπές διατάξεις».
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει αλλαγές και προσθήκες σε σύγκριση με το αρχικό κείμενο, το οποίο είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Ειδικότερα, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ:
- Δίνεται η δυνατότητα εργασίας σε συνταξιούχους αναπηρίας, χωρίς να διακοπεί η σύνταξη αναπηρίας και χωρίς επιβολή πόρου 10%.
- Για λόγους ίσης μεταχείρισης και για να αντιμετωπιστούν οι πληθωριστικές τάσεις, επεκτείνεται ο μηχανισμός αύξησης των συντάξεων και στους δικαιούχους προσυνταξιοδοτικών παροχών. Η διάταξη αφορά περίπου 5.500 δικαιούχους.
- Επίσης, αλλάζουν οι συντελεστές φορολόγησης των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ). Αναλυτικότερα:
- για 0-5 έτη ασφάλισης προβλέπεται 20% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 10% για τη σύνταξη,
- για 5-10 έτη ασφάλισης προβλέπεται 15% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 7,5% για τη σύνταξη,
- για 10-20 έτη ασφάλισης προβλέπεται 10% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 5% για τη σύνταξη και
- για 20 έτη ασφάλισης και άνω προβλέπεται 5% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 2,5% για τη σύνταξη.
Επιπλέον, οι εισφορές προς τα ΤΕΑ και τα ασφάλιστρα για ομαδικά ασφαλιστήρια συνταξιοδοτικά συμβόλαια (ΟΑΣ) παραμένουν αφορολόγητες. Θεσπίζεται, όμως, ανώτατο όριο (πλαφόν). Ειδικότερα, προβλέπεται ότι οι εισφορές δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν ετησίως και σωρευτικά (στην περίπτωση που κάποιος ανήκει σε περισσότερα ΤΕΑ ή ΟΑΣ):
- για τους μισθωτούς, το 20% του ακαθάριστου εισοδήματος του εργαζομένου από μισθωτή εργασία και
- για τους μη μισθωτούς, το ποσό των 20.000 ευρώ, αναπροσαρμοζόμενο κατ’ έτος, βάσει του δείκτη τιμών καταναλωτή, όπως διαμορφώνεται την 31η Δεκεμβρίου εκάστου έτους.
Πόσο αυξάνονται εθνική σύνταξη και 9 παροχές από τον Ιανουάριο – Τα ποσά ανά έτη ασφάλισης
Τρία μέρη
Το νομοσχέδιο χωρίζεται σε τρία μέρη:
- Α΄ Μέρος: Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης και ταμείων συμπληρωματικών παροχών
- Β΄ Μέρος: Εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας
- Γ΄ Μέρος: Σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) και λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας της ΔΥΠΑ.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, οι ρυθμίσεις έχουν στόχο την αναμόρφωση του πλαισίου της επαγγελματικής ασφάλισης, για να προωθηθεί η αποταμίευση και να ενισχυθεί το εισόδημα των συνταξιούχων, τον εξορθολογισμό της ασφαλιστικής νομοθεσίας και την αντιμετώπιση ζητημάτων κοινωνικοασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού ενδιαφέροντος, καθώς και τη βελτίωση της λειτουργίας της ΔΥΠΑ και την αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των άνεργων πολιτών.
Οι σημαντικότερες παρεμβάσεις
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, οι σημαντικότερες παρεμβάσεις, που υλοποιούνται με το νομοσχέδιο, είναι οι εξής:
Αναμόρφωση των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ): Επιχειρείται μία συνολική μεταρρύθμιση στο κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την επαγγελματική ασφάλιση. Στόχος είναι η προώθηση του θεσμού, ώστε να ενισχυθεί το εισόδημα των μελλοντικών συνταξιούχων με συμπληρωματική παροχή και, ταυτόχρονα, να καλλιεργηθεί η κουλτούρα συνταξιοδοτικής αποταμίευσης στους ασφαλισμένους προς όφελος των ιδίων και, συνολικά, της εθνικής οικονομίας.
Ειδικότερα, οι νέες ρυθμίσεις έχουν ως επιμέρους στόχους:
- την απλοποίηση των διαδικασιών σύστασης των ΤΕΑ,
- την καθιέρωση ενός πρότυπου καταστατικού,
- τη διευκόλυνση ίδρυσης ΤΕΑ από περισσότερους εργοδότες (πολυεργοδοτικά ΤΕΑ), χωρίς να απαιτείται κλαδική/επαγγελματική συνάφεια μεταξύ τους, ώστε να δίνεται η δυνατότητα και σε μικρότερες επιχειρήσεις να εντάσσουν τους εργαζομένους τους στην επαγγελματική ασφάλιση,
- τη θέσπιση κανόνων χρηστής διακυβέρνησης για την επίτευξη καλύτερων αποδόσεων και την αύξηση της εμπιστοσύνης των ασφαλισμένων προς τα ΤΕΑ,
- την ενίσχυση της διαφάνειας της δράσης των ΤΕΑ και την καλύτερη ενημέρωση των ασφαλισμένων,
- την αναβάθμιση της εποπτείας των ΤΕΑ, η οποία, από 1/1/2025, ανατίθεται στην Τράπεζα της Ελλάδος, για να διασφαλιστεί η οργανωτική και επιχειρηματική επάρκεια των ΤΕΑ, να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των ασφαλισμένων στον θεσμό και να συγκεντρωθεί η εποπτεία σε μία ενιαία αρχή κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα,
- την ομοιόμορφη φορολογική αντιμετώπιση των προϊόντων της προαιρετικής συλλογικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης (ΤΕΑ και ομαδικά ασφαλιστήρια).
Επίσης, με το νομοσχέδιο, επιδιώκεται η αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου και η ενίσχυση των απαιτήσεων οργάνωσης και λειτουργίας των τεσσάρων ταμείων υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης και των εκ μετατροπής αλληλοβοηθητικών ταμείων της παρ. 20 του άρθρου 6 του ν. 3029/2002, κατά το πρότυπο των ΤΕΑ.
Οι φορείς αυτοί, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, παρέχουν συμπληρωματικές συνταξιοδοτικές παροχές, χωρίς, όμως, να εμπίπτουν σε αντίστοιχα αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο, όπως των ΤΕΑ, ενώ λειτουργούν με βάση αποσπασματικές και συχνά παρωχημένες διατάξεις, οι οποίες εμποδίζουν τον εκσυγχρονισμό τους.
Συγκεκριμένα, με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, προβλέπεται ότι τα ταμεία αυτά θα εφαρμόζουν τις διατάξεις για τη χρηστή διακυβέρνηση, τις επενδύσεις, την εποπτεία και άλλες συναφείς ρυθμίσεις που ισχύουν για τα ΤΕΑ. Επιπλέον, ορίζεται ρητά ότι τα εκ μετατροπής Αλληλοβοηθητικά Ταμεία θα λειτουργούν σε προαιρετική βάση, αφού δεν νοείται υποχρεωτική ασφάλιση στη βάση ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Άλλες σημαντικές διατάξεις
- Απασχόληση συνταξιούχων: Αντί της περικοπής της σύνταξης, θεσπίζεται μη ανταποδοτικός πόρος υπέρ ΕΦΚΑ, ύψους 10%, των αποδοχών από μισθωτή εργασία ή αντίστοιχος πόρος για εισοδήματα από αυτοαπασχόληση, με αποτέλεσμα τη διευκόλυνση της συμμετοχής των συνταξιούχων στην αγορά εργασίας και την αύξηση του τρέχοντος, αλλά και του μελλοντικού εισοδήματός τους.
- Απασχόληση ανάπηρων συνταξιούχων: Δίνεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα εργασίας σε συνταξιούχους αναπηρίας, χωρίς να διακοπεί η σύνταξη αναπηρίας και χωρίς επιβολή πόρου 10%.
- Σύνταξη με οφειλές: Δίνεται λύση στο αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν μη μισθωτοί ασφαλισμένοι που παραμένουν εγκλωβισμένοι, λόγω πραγματικής αδυναμίας αποπληρωμής των οφειλών τους στον ΕΦΚΑ, όταν αυτές δεν υπερβαίνουν τις 30.000 ευρώ.
- Επιτάχυνση απόδοσης επικουρικών συντάξεων: Αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της αναμονής για χορήγηση επικουρικών συντάξεων σε ασφαλισμένους – κυρίως του Δημοσίου – με τη συμπλήρωση 15 ετών επικουρικής ασφάλισης, όπως ίσχυε στο π. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
- Επίδομα μητρότητας: Θεσπίζεται, για πρώτη φορά, ειδική παροχή μητρότητας για τις ελεύθερες επαγγελματίες και τις αγρότισσες, που θα λαμβάνουν για εννέα μήνες τον κατώτατο μισθό (780 ευρώ σήμερα). Επιπλέον, το επίδομα επεκτείνεται και σε μισθωτές μητέρες του π. ΤΑΥΤΕΚΩ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΕΔΟΕΑΠ.
- Σύνταξη σε ορφανά τέκνα: Ενοποιούνται οι κανόνες και προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης θανάτου στα τέκνα, διορθώνοντας αδικίες, λόγω διαφορετικής αντιμετώπισης αναλόγως της ημερομηνίας θανάτου του γονέα.
- Επίδομα συνταξιούχων με προσωπική διαφορά: Δίνονται έως 200 ευρώ για τους συνταξιούχους με προσωπική διαφορά που λαμβάνουν σύνταξη έως 1.600 ευρώ.
- Χρήση προπληρωμένης κάρτας: Τα επιδόματα της ΔΥΠΑ και του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), πλην ολίγων εξαιρέσεων, θα καταβάλλονται σταδιακά, μέσω προπληρωμένης κάρτας. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον το 50% ηλεκτρονικά, ενώ για το υπόλοιπο παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών.
Με τις διατάξεις της ΔΥΠΑ, εισάγεται το σύστημα διορισμού και προσλήψεων των μόνιμων εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτικών με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και, παράλληλα, διαμορφώνεται ένα μητρώο για την επιλογή των προσωρινών αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών που καλύπτουν τις ανάγκες της ΔΥΠΑ σε έκτακτο προσωπικό.
Επιπρόσθετα, εισάγονται ειδικότερες διατάξεις, με τις οποίες επιδιώκεται η διευθέτηση ορισμένων ζητημάτων αρμοδιότητας της ΔΥΠΑ και η επίτευξη της όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερης λειτουργίας των υπηρεσιών της.
Ενδεικτικές διατάξεις
- Δυνατότητα για εργασία σε ανέργους έως και 12 ημέρες τον μήνα, χωρίς να διακόπτεται το επίδομα ανεργίας.
- Η μοριοδότηση του κριτηρίου της ανεργίας σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για διορισμό στο Δημόσιο ανήκει στις διευκολύνσεις που παρέχονται μόνο σε ανέργους και αναζητούντες εργασίας που πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια του επιδόματος θέρμανσης, προκειμένου να ωφελούνται από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις όσοι πραγματικά έχουν ανάγκη.
- Εξαιρείται από το δηλούμενο εισόδημα, που υπολογίζεται για την ένταξη στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το ειδικό βοήθημα που χορηγείται σε όσους εξέτισαν ποινή στερητική της ελευθερίας τους.
- Σύστημα διορισμού και προσλήψεων εκπαιδευτικών της ΔΥΠΑ (επιλογή, προσόντα, προκήρυξη κλπ).
- Λοιπές Διατάξεις ΔΥΠΑ (ρυθμίσεις για επαγγελματικές σχολές μαθητείας, ρυθμίσεις για επιδόματα και προγράμματα κοινωνικής πολιτικής κ.ά.).
Άλλες ρυθμίσεις
- Δυνατότητα λήψης μειωμένης σύνταξης (100 ένσημα τα τελευταία πέντε χρόνια) για άτομα που δεν συμπλήρωσαν 100 ένσημα το 2020 (χρονιά Covid).
- Εφαρμογή ποσοστού αύξησης συντάξεων και στην προσυνταξιοδοτική παροχή σε τραπεζοϋπαλλήλους.