Σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ θα ανέλθει το άμεσο δημοσιονομικό κόστος για την αποζημίωση των πληγέντων από τις καταστροφικές πλημμύρες των τελευταίων ημερών, καθώς και για τις άμεσες αποκαταστάσεις των υποδομών.
Εκτιμάται ότι το κονδύλι που θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό του 2023 θα ξεπεράσει τα 700 εκατ. ευρώ, αν και ακριβής εκτίμηση δεν μπορεί να γίνει πριν υποχωρήσουν τα λιμνάζοντα ύδατα και αποκαλυφθεί το πλήρες μέγεθος της καταστροφής.
Ωστόσο, το τελικό κόστος που περιλαμβάνει αποζημιώσεις που θα χορηγήσει το Δημόσιο, για τις κατεστραμμένες κατοικίες, τη χαμένη αγροτική παραγωγή, τις ζημιές στις επιχειρήσεις, τις παρατάσεις της πληρωμής φόρων, αλλά και το κόστος αποκατάστασης των ζημιών υποδομών, όπως οδικού δικτύου, γεφυρών, φράγματος κ.λπ., εκτιμάται πως θα υπερβεί αισθητά το 1 δισ. ευρώ, με το ποσό να διαχέεται και στα επόμενα χρόνια.
Το ποσό αυτό θα έρθει να προστεθεί στο αντίστοιχο για τις αποζημιώσεις των πυρκαγιών, δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην εκτέλεση του φετινού κρατικού προϋπολογισμού. Σε χθεσινή ευρεία σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου τέθηκαν και τα νέα δεδομένα, ώστε να ληφθούν οι αποφάσεις για τον χειρισμό του δημοσιονομικού αποτυπώματος της καταιγίδας.
Ψαλίδι σε επιδόματα
Στο πλαίσιο αυτό, ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο να χρειαστεί η κατάθεση νέου συμπληρωματικού προϋπολογισμού για φέτος -θα εξαρτηθεί από το τελικό ύψος των αποζημιώσεων που θα καταβληθούν μέσα στο 2023-, όπως επίσης και το ενδεχόμενο να «ψαλιδιστούν» ακόμη περισσότερο οι όποιες οικονομικές ενισχύσεις θα δίδονταν μέσα στο 2023 για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ακρίβειας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το συμπέρασμα που βγήκε από τη συνάντηση είναι ότι, παρά το πρόσθετο κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό, ο φετινός προϋπολογισμός θα κλείσει τελικώς εντός των εκτιμήσεων, δηλαδή με πρωτογενές πλεόνασμα στην περιοχή του 1%.
Στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν απολύτως αναγκαίο να σταλεί το μήνυμα στις αγορές, αλλά και στους οίκους αξιολόγησης ότι η χώρα θα τηρήσει τις δημοσιονομικές της δεσμεύσεις παρά τη ζημιά που προκαλούν οι φυσικές καταστροφές.
Με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας να παραμένει εθνικός στόχος -ανεξάρτητα από το τι θα πράξει σήμερα η DBRS, αναζητείται η αναβάθμιση από όλους τους μεγάλους οίκους-, το ζητούμενο είναι να μην αμφισβητηθεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους εξαιτίας των κρατικών δαπανών που θα προκαλέσει στο μέλλον η κλιματική κρίση. Η διαδικασία αποτίμησης των ζημιών θα χρειαστεί αρκετό χρόνο, καθώς ο «λογαριασμός» περιλαμβάνει τις αποζημιώσεις για τις κατεστραμμένες αγροτικές καλλιέργειες, τις ζημιές στα έργα υποδομής (δρόμους, γέφυρες) και φυσικά τις αποζημιώσεις για τις κατεστραμμένες κατοικίες.
Εκτός από την καταγραφή, το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να κάνει τον «επιμερισμό» του κόστους. Αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ θα επιβαρύνουν τον φετινό προϋπολογισμό, καθώς ο στόχος είναι να δοθούν άμεσα οι αποζημιώσεις και στους πυρόπληκτους αλλά και στους πλημμυροπαθείς. Ήδη, οι συναρμόδιοι υπουργοί Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης δήλωσαν χθες ότι θα καταβληθεί προσπάθεια για αυτό. Ωστόσο, μέρος του κόστους θα μεταφερθεί στον προϋπολογισμό του 2024 και στα επόμενα χρόνια, καθώς θα αφορά τη χρηματοδότηση των έργων αποκατάστασης.
Εκτός από την κατανομή μεταξύ των δύο προϋπολογισμών, θα μελετηθεί και το ποσό που θα μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω του ΠΔΕ ή μέσω κοινοτικών προγραμμάτων.
Συμπληρωματικό σχέδιο
Το ερώτημα που θα κληθεί να απαντήσει το οικονομικό επιτελείο μέσα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα είναι το αν θα χρειαστεί να κατατεθεί συμπληρωματικός προϋπολογισμός. Το καλοκαίρι έγινε η τελευταία παρέμβαση με τον συμπληρωματικό προϋπολογισμό των 700 εκατ. ευρώ ώστε να χρηματοδοτηθεί το market pass, το κόστος της διπλής εκλογικής αναμέτρησης και οι αυξημένες λειτουργικές δαπάνες του Δημοσίου και πλέον θα εξεταστεί αν θα χρειαστεί να εγγραφεί πρόσθετο κονδύλι στο σκέλος των δαπανών ώστε να καλυφθούν οι άμεσες ανάγκες.
Ο απολογισμός θα πρέπει να συμπεριλάβει και τις λεγόμενες δευτερογενείς επιπτώσεις. Εκτός από την αποκατάσταση των ζημιών σε κτίρια και υποδομές, θα πρέπει να συνυπολογιστεί η επίπτωση στη γεωργική παραγωγή (το ένα ζήτημα είναι η αποζημίωση από τον ΕΛΓΑ και το δεύτερο η επίδραση στις τιμές). Η σύγκριση με το προηγούμενο αντίστοιχο φαινόμενο, τον «Ιανό», ήδη γίνεται. Τότε η ζημιά είχε εκτιμηθεί στο 1 δισ. ευρώ και πλέον μένει να φανεί αν στη συγκεκριμένη περίπτωση θα κινηθούμε σε υψηλότερα επίπεδα.
Φρενάρουν τα μέτρα στήριξης
Σοβαρό είναι το ενδεχόμενο, εξαιτίας της τεράστιας καταστροφής, να μην υπάρξουν μέτρα στήριξης των κοινωνικά ευάλωτων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.
Όλα τα σχέδια που είχαν γίνει εν όψει της ομιλίας του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, ουσιαστικά τελούν υπό αναθεώρηση, καθώς πλέον είναι ξεκάθαρη προτεραιότητα να αποκατασταθούν οι πληγές που άνοιξαν πυρκαγιές και κακοκαιρία.
Ούτως ή άλλως, τα πρόσθετα μέτρα στήριξης για τη φετινή χρονιά τελούσαν υπό την αίρεση της εξεύρεσης του δημοσιονομικού χώρου. Τώρα, που ο προϋπολογισμός θα πρέπει να σηκώσει και το κόστος των ζημιών, τα περιθώρια γίνονται ακόμη στενότερα.