Μόλις 24 ημέρες μας χωρίζουν από την έλευση του 2024 και ακόμα οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναζητούν τη «χρυσή τομή» προκειμένου να έρθουν σε συμφωνία για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, δηλαδή για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ωστόσο, κάτι τέτοιο φαίνεται ότι καθίσταται όλο και πιο δύσκολο αν και οι ελπίδες δεν έχουν σβήσει. Για την Ελλάδα η συνεδρίαση του Ecofin της Παρασκευής έχει σημασία για έναν ακόμα λόγο.
Οι υπουργοί Οικονομικών αναμένεται να ανάψουν το πράσινο φως για την εκταμίευση μίας ακόμα δόσης ύψους 3,64 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης που αφορά τόσο το σκέλος των δανείων όσο και των επιδοτήσεων αλλά και για την οριστική έγκριση του αναθεωρημένου Σχεδίου Ανάκαμψης μετά και την προκαταρκτική θετική αξιολόγηση της Κομισιόν.
Από τα 3,64 δισ. ευρώ, 1,69 δισ. ευρώ αφορούν στο σκέλος των επιχορηγήσεων. Πρόκειται για την 3η δόση από το Ταμείο Ανάκαμψης με το σχετικό αίτημα από την ελληνική πλευρά να έχει υποβληθεί τον περασμένο Μάιο. Το υπόλοιπο ποσό ύψους 1,95 δισ. ευρώ προέρχεται από το σκέλος των δανείων, με το σχετικό αίτημα να έχει υποβληθεί από την χώρα μας μόλις πριν από λίγες ημέρες, στις 22 Νοεμβρίου.
Υπενθυμίζεται ότι η Επιτροπή έχει αξιολογήσει θετικά το αναθεωρημένο ελληνικό σχέδιο, το οποίο εκτός από την ανακατεύθυνση πόρων σε έργα αποκατάστασης των ζημιών στις πληγείσες περιοχές Θεσσαλίας – Έβρου και Ροδόπης λόγω φυσικών καταστροφών, ενσωματώνει και μία νέα δέσμη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων μέσω του REPowerEU. Το αναθεωρημένο Ελλάδα 2.0 ανέρχεται συνολικά σε 36 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 17,43 δισ. ευρώ αποτελούν επιχορηγήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης και 18,5 δισ. ευρώ δάνεια.
Όσον αφορά τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, οι υπουργοί Οικονομικών της Ε.Ε. θα μαζευτούν στις Βρυξέλλες την Παρασκευή, για την τελευταία, με βάση τα έως τώρα δεδομένα, συνεδρίαση για το 2023. Βασικός στόχος να υπάρξει κοινή συμφωνία γύρω από τις αλλαγές του Συμφώνου Σταθερότητας. Ωστόσο με βάση δηλώσεις ευρωπαίου αξιωματούχου στο πρακτορείο Reuters, κάτι τέτοιο φαίνεται ότι είναι αρκετά δύσκολο να συμβεί. «Είμαστε πολύ μακριά σε πολλά θέματα, ενώ ορισμένα δεν έχουν καν συζητηθεί» δήλωσε ο ευρωπαίος αξιωματούχος συμπληρώνοντας ότι ο χρόνος που απομένει πλέον είναι λίγος καθώς την άλλη εβδομάδα θα πρέπει να προετοιμαστεί και η Σύνοδος Κορυφής του Δεκεμβρίου.
Στο τραπέζι των συζητήσεων είναι μία συμβιβαστική πρόταση από την ισπανική προεδρία η οποία έχει εντείνει τις διαβουλεύσεις μεταξύ των κρατών-μελών εδώ και εβδομάδες. Παρά τα αρνητικά μηνύματα, αυτή τη στιγμή κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να υπάρξουν συγκλίσεις και στο τέλος οι διαφορές μεταξύ των χωρών να γεφυρωθούν.
Τι προβλέπει η νέα πρόταση
Με βάση την τελευταία πρόταση που είναι στο τραπέζι των συζητήσεων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα αλλάξει περαιτέρω, προβλέπει μεταξύ άλλων, μέση ετήσια μείωση του χρέους κατά 1% του ΑΕΠ για τα κράτη-μέλη εφόσον το χρέος είναι άνω του 90% του ΑΕΠ. Αν κυμαίνεται μεταξύ 60%-90% τότε η μέση ετήσια μείωση του χρέους θα ανέρχεται στο 0,5% του ΑΕΠ.
Ο όρος αυτός θα ισχύει κατά τη διάρκεια της περιόδου προσαρμογής ή μετά από το έτος λήξης της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος αν υπάρχει. Επίσης προτείνεται και συγκεκριμένος στόχος μείωσης έως και 1,5% του ΑΕΠ του διαρθρωτικού ελλείμματος με ενδιάμεσο στόχο την μείωση του κατά 0,3% του ΑΕΠ ετησίως ή κατά 0,2% για τις χώρες που λαμβάνουν επέκταση στην περίοδο προσαρμογής (σε 7 έτη) λόγω πακέτου επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων. Επιπλέον, προτείνονται και όρια αποκλίσεων από την πορεία των πρωτογενών δαπανών (κατά 0,5% του ΑΕΠ) αλλά και πριμοδότηση, με την έννοια διασφάλισης μεγαλύτερης ευελιξίας στην περίπτωση που υπάρχει πλεονασματικό ισοζύγιο, αν διαπιστωθούν άλλες αποκλίσεις.
Άλλωστε στο πρόσφατο παρελθόν ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις έχει τονίσει ότι καλό θα είναι να υπάρξει συμφωνία γύρω από τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες έως το τέλος του 2023. Ωστόσο έχει συμπληρώσει ότι για το 2024 οι χώρες έχουν λάβει κατευθύνσεις για το πώς πρέπει να κινηθούν σε δημοσιονομικό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση ο κ. Ντομπρόβσκις έχει επισημάνει ότι θα πρέπει να επέλθει συμφωνία πριν τον Απρίλιο που κλείνει το ευρωκοινοβούλιο λόγω των ευρωεκλογών. Επιπλέον την Άνοιξη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να δώσει «οδηγίες» στα κράτη για τα προσχέδια των προϋπολογισμών τους για το 2025.
Κανείς με τα έως τώρα δεδομένα, δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο αν οι υπουργοί δεν καταφέρουν να έρθουν σε συμφωνία, το ζήτημα να «περάσει» στους αρχηγούς των κρατών-μελών στη Σύνοδο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη εβδομάδα.