Το πράσινο φως του υπουργικού συμβουλίου αναμένεται να πάρει το νέο φορολογικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, με το οποίο ενισχύεται το οπλοστάσιο των ελεγκτικών αρχών στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής.
Η κυβέρνηση, όπως έχουν διαμηνύσει όλα τα στελέχη της και ο πρωθυπουργός, δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην πάταξη του φαινομένου που αδικεί όλους τους συνεπείς φορολογούμενους οι οποίοι σηκώνουν τα βάρη του προϋπολογισμού, ενώ ταυτόχρονα στερεί και σημαντικά έσοδα από τα δημόσια ταμεία, με αποτέλεσμα να πλήττονται και οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, καθώς μειώνονται τα κονδύλια για επιδοματική πολιτική.
Στήριξη των καταναλωτών
Στο πλαίσιο αυτό το εν λόγω σχέδιο νόμου θα έχει συγκεκριμένες παρεμβάσεις και δράσεις για τον περαιτέρω περιορισμό της φοροδιαφυγής, ώστε να προκύψουν επιπλέον έσοδα 2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση έως το 2026.
Ποσά τα οποία θα αποτελέσουν και το μαξιλάρι για να χρηματοδοτηθούν νέα μέτρα ενίσχυσης των πολιτών, που αναπόφευκτα με βάση τα σημερινά δεδομένα θα απαιτηθούν για στήριξη κυρίως των καταναλωτών, αφού η μάχη με την ακρίβεια χάνεται πλέον μήνα με τον μήνα, αλλά και για τις τιμές ενέργειας που προς το παρόν μπορεί να είναι υπό έλεγχο, όμως η παράταση της κρίσης στη Μέση Ανατολή αναμένεται να βάλει φωτιά στις αγορές – και κατ’ επέκταση στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Πώς μετριέται
Επισημαίνεται ότι όλοι οι υπολογισμοί για την επιπλέον είσπραξη 2 δισ. ευρώ από τη φοροδιαφυγή έχουν γίνει με βάση το κενό του ΦΠΑ, όπως αυτό μετριέται από την Κομισιόν, αφού όπως αναφέρουν παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών είναι και το μόνο αντικειμενικό στοιχείο που μπορεί να μετρήσει τη φοροδιαφυγή.
Για τον λόγο, άλλωστε, αυτό έμφαση θα δοθεί στο να καλυφθεί το κενό του ΦΠΑ, που το 2019 ήταν στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκθέσεις της Κομισιόν, στο 23,4% και έναν χρόνο μετά υποχώρησε στο 19,7%. Σήμερα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών, το κενό βρίσκεται στο 15%.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, το κέρδος των 8,4 ποσοστιαίων μονάδων φέρνει επιπλέον έσοδα σε μόνιμη βάση 2,5 δισ. τον χρόνο, ενώ από αυτά τα πρόσθετα έσοδα των 2 δισ. ευρώ έρχονται από τον ΦΠΑ και τα 500 εκατ. ευρώ από την αύξηση του φόρου εισοδήματος επιχειρήσεων, αφού αποκαλύπτονται περισ- σότερα κέρδη. Γι’ αυτό και το οικονομικό επιτελείο ευελπιστεί ότι το 2026 το κενό ΦΠΑ θα φτάσει στον μέσο ευρωπαϊκό όρο που είναι 9%, στόχος που εάν επιτευχθεί μεταφράζεται σε επιπλέον 2 δισ. ευρώ δημόσια έσοδα.
Τα 10 μέτρα
Για να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος (κενό ΦΠΑ 9% και έσοδα 2 δισ. ευρώ) στο σχέδιο νόμου, στο οποίο δεν θα περιλαμβάνεται καμία παρέμβαση όσον αφορά το καθεστώς φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, θα περιέχονται τα δέκα μέτρα που έχουν ήδη προβλεφθεί στον κρατικό προϋπολογισμό και τα οποία αφορούν:
- την ολοκλήρωση διασύνδεσης 450.000 ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024. Επισημαίνεται ότι τελική προθεσμία για πλήρη εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου ορίστηκε πρόσφατα με απόφαση του υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας Χάρη Θεοχάρη η 29η Φεβρουαρίου 2024.
- την υποχρεωτική χρήση των ηλεκτρονικών τιμολογίων, προκειμένου όλες οι συναλλαγές να διασταυρώνονται και να επαληθεύονται παραχρήμα και σε πραγματικό χρόνο. Με την κίνηση αυτή ουσιαστικά θα αυτοματοποιηθούν και ψηφιοποιηθούν οι φορολογικοί έλεγχοι.
- την καθολική εφαρμογή των ηλεκτρονικών βιβλίων (myDATA). Τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορεί να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές – POS), ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA. Η επέκταση του myDATA βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και η πλήρης εφαρμογή θα ολοκληρωθεί εντός του 2024.
- την επέκταση των POS στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν την υποχρέωση. Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές οδήγησαν στην αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ και στον περιορισμό της διακίνησης «μαύρου» χρήματος και η επέκτασή τους θα διευρύνει τη φορολογική βάση, θα διευκολύνει το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών και θα περιορίσει τα περιθώρια φοροδιαφυγής.
- την ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής, πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως πριν από το τέλος του ίδιου έτους, με στόχο να γίνεται σε πραγματικό χρόνο η παρακολούθηση των διακινούμενων αγαθών.
- την αύξηση του προστίμου στην περίπτωση χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής, με ενίσχυση των ελέγχων για εφαρμογή του μέτρου μέσω ψηφιακής πληροφόρησης.
- την πληρωμή σχεδόν του συνόλου των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων, όπως π.χ. τέκνων, γέννησης, ανεργίας κ.ά. μέσω χρεωστικών καρτών. Σε συνδυασμό με τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει τη διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία.
- τον αποκλεισμό των παραβατών λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων.
- τους νέους κανόνες λειτουργίας της αγοράς βραχυχρόνιων μισθώσεων με διάρκεια μίσθωσης ή υπεκμίσθωσης μικρότερη των 60 ημερών και εφόσον δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής. Συγκεκριμένα, τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν σε ψηφιακή πλατφόρμα τρία ή περισσότερα ακίνητα θα πρέπει να προβούν σε έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας πληρώνοντας έτσι ΦΠΑ, ασφαλιστικές εισφορές και άλλα τέλη.
- την απαγόρευση της χρήσης μετρητών στις αγοραπωλησίες ακινήτων.