Έμφαση στα μέτρα «μόνιμου χαρακτήρα» και κυρίως σε αυτά που ανεβάζουν το ονομαστικό εισόδημα των πολιτών θα επιδιώξει να δώσει η κυβέρνηση εν όψει και της ομιλίας του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.
Στις έξι παρεμβάσεις που έχουν δρομολογηθεί και θα ενεργοποιηθούν από 1/1/2024, το οικονομικό επιτελείο ρίχνει πολύ μεγάλο βάρος, καθώς εκτιμάται ότι μπορεί να εξυπηρετηθούν σε κάποιο βαθμό τρεις στόχοι ταυτόχρονα: πρώτον, η αντιμετώπιση της ακρίβειας με μέτρα μόνιμου χαρακτήρα, δεύτερον, η τόνωση της κατανάλωσης ώστε να παραμείνει η χώρα σε αναπτυξιακή τροχιά και, τρίτον, η αύξηση της φορολογητέας ύλης από το 2024, ώστε να τονωθούν τα δημόσια έσοδα και να επιτευχθεί ο στόχος για παραγωγή πλεονάσματος 2% μέσα στο επόμενο έτος.
Κατέβασμα προσδοκιών
Πηγές του οικονομικού επιτελείου κατέβαζαν χθες τον πήχη των προσδοκιών όσον αφορά το ενδεχόμενο λήψης μέτρων στήριξης έκτακτου χαρακτήρα μέσα στο 2023, επισημαίνοντας ότι ναι μεν ο φετινός προϋπολογισμός εκτελείται ικανοποιητικά, από εκεί και πέρα όμως δεν φαίνεται προς το παρόν να παράγεται δημοσιονομικός χώρος επιπρόσθετος των εκτιμήσεων που έχουν γίνει στο πλαίσιο του προγράμματος σταθερότητας.
Σε κάθε περίπτωση, το οικονομικό επιτελείο θα διασφαλίσει πρώτα ότι παράγεται πρωτογενές πλεόνασμα άνω του 0,7% και μετά θα εισηγηθεί στον πρωθυπουργό τις όποιες παρεμβάσεις με δημοσιονομικό κόστος κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς.
Η ακρίβεια
Ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η πορεία του πληθωρισμού το επόμενο χρονικό διάστημα, το πρόβλημα της ακρίβειας θα παραμείνει άλυτο για τα νοικοκυριά, ενώ η πορεία των τιμών της ενέργειας θα καθορίσει και την έκταση του προβλήματος. Τα μέτρα μόνιμου χαρακτήρα που θα ενεργοποιηθούν από τις αρχές του χρόνου είναι τα εξής:
1. Αύξηση των συντάξεων: Το τελικό ποσοστό θα εξαρτηθεί από το άθροισμα του πληθωρισμού και της ανάπτυξης. Στο μέτωπο του πληθωρισμού υπήρξε αναζωπύρωση τον Ιούλιο, ενώ τα στοιχεία του Αυγούστου αναμένονται στο τέλος του μήνα. Προς το παρόν, ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός τρέχει με ποσοστό της τάξεως του 6,2%, αλλά η τάση θα είναι πτωτική. Εκτιμάται ότι στο τέλος της χρονιάς ο μέσος δείκτης τιμών καταναλωτή που θα ληφθεί υπόψη θα κινηθεί στην περιοχή του 4% – 4,5%. Στο δε μέτωπο της ανάπτυξης, τα στοιχεία για το β’ τρίμηνο αναμένονται στις αρχές Σεπτεμβρίου. Η χρονιά εκτιμάται ότι θα κλείσει στην περιοχή του 2,5%, άρα το τελικό ποσοστό αύξησης των συντάξεων θα είναι της τάξεως του 3% – 3,5%.
2. Μισθοί δημοσίων υπαλλήλων: Τον Δεκέμβριο εκτιμάται ότι θα είναι όλα έτοιμα για την καταβολή των αυξήσεων που προσθέτουν περισσότερα από 800 εκατ. ευρώ στις μικτές αποδοχές των εργαζομένων στο Δημόσιο. Κυριαρχεί η οριζόντια αύξηση των 70 ευρώ, η αύξηση του επιδόματος τέκνων και η αύξηση του επιδόματος θέσης ευθύνης. Με τη μισθοδοσία του Ιανουαρίου θα φανούν και τα νέα αυξημένα ποσά.
3. Αύξηση κατώτατου μισθού: Η νέα αύξηση του κατώτατου μισθού θα γίνει βάσει της προβλεπόμενης διαδικασίας, η οποία θα ξεκινήσει στις αρχές του 2024, για να ολοκληρωθεί τον Μάιο με την εισήγηση του υπουργού Εργασίας στο Υπουργικό Συμβούλιο. Με βάση τα μέχρι τώρα οικονομικά δεδομένα, εκτιμάται ότι ο νέος κατώτατος μισθός θα διαμορφωθεί στην περιοχή των 810 ευρώ. Το ξεπάγωμα των τριετιών δεν αναμένεται ότι θα γίνει μέσα στο 2024. Ωστόσο, με την αύξηση του κατώτατου μισθού θα αναπροσαρμοστούν και τα επιδόματα που συνδέονται με αυτόν.
4 Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα: Πέρα από την αλλαγή στον τρόπο καταβολής του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (προωθείται η πίστωση του επιδόματος σε κάρτα ώστε να περιοριστούν ή να μηδενιστούν οι καταβολές μέσω τραπεζικού λογαριασμού), έχει δρομολογηθεί η αύξηση από τις αρχές του 2024 του συνολικού ποσού κατά 8%, δηλαδή κατά ποσοστό αντίστοιχο με αυτό που έχει ήδη δοθεί στα αναπηρικά επιδόματα.
5. Αύξηση αφορολογήτου για γονείς με παιδιά: Ως αύξηση του καθαρού εισοδήματος θα αποτυπωθεί και η αύξηση της έκπτωσης φόρου για τους γονείς με παιδιά. Οι αυξημένες εκπτώσεις φόρου θα ενεργοποιηθούν από τις αρχές του 2024 για τους μισθωτούς αλλά και για τους συνταξιούχους, καθώς θα έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των κρατήσεων για την εφορία. Για τους γονείς με ένα παιδί το ετήσιο όφελος θα είναι 90 ευρώ, ενώ για τους γονείς με δύο ή περισσότερα παιδιά 220 ευρώ.
6. Μείωση κρατήσεων σε εργαζόμενους συνταξιούχους: Άλλο ένα μέτρο που θα οδηγήσει σε αύξηση καθαρών αποδοχών για περίπου 40.000- 50.000 φορολογούμενους. Τον Σεπτέμβριο θα ενσωματωθεί στο εργασιακό νομοσχέδιο η διάταξη που θα προβλέπει την κατάργηση της περικοπής του 30% που γίνεται σήμερα σε όσους συνταξιούχους εξακολουθούν να εργάζονται και μετά τη συνταξιοδότησή τους.
Το κούρεμα της σύνταξης θα αντικατασταθεί από την επιβολή εισφοράς στον μισθό (αν ο συνταξιούχος απασχολείται ως μισθωτός), με τον συντελεστή υπολογισμού να ανέρχεται πιθανότατα στο 15% (και με ανώτατο όριο περικοπής τα 413 ευρώ τον μήνα ή όσο θα είναι η εθνική σύνταξη από τις αρχές του νέου έτους). Αν πάλι ο συνταξιούχος απασχολείται ως ελεύθερος επαγγελματίας, οι ασφαλιστικές εισφορές που θα επιλέγει να πληρώνει (σήμερα είναι 230 ευρώ) θα προσαυξάνονται κατά 50%.
Τα οφέλη
Με τα έξι μέτρα που προαναφέρθηκαν, τα ονομαστικά εισοδήματα αναμένεται να αυξηθούν μέσα στο 2024 κατά περισσότερο από 2 δισ., κάτι που θα αποτυπωθεί και στα φορολογικά έσοδα του κράτους, το οποίο προσβλέπει ότι θα εισπράξει πάνω από 600- 700 εκατ. επιπλέον. Συνολικά από την άμεση φορολογία, ο προϋπολογισμός του 2024 θα προβλέπει αυξημένα έσοδα κατά 1,1 δισ.